Wolne Forum Gdańsk Strona Główna Wolne Forum Gdańsk
Forum miłośników Gdańska

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj

Poprzedni temat «» Następny temat
Czapielsk / Czapielken / Schaplitz
Autor Wiadomość
Kösternitz 

Pomógł: 6 razy
Wiek: 66
Dołączył: 26 Kwi 2009
Posty: 2282
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2012-10-28, 05:50   Czapielsk / Czapielken / Schaplitz

Historia miejscowości ze strony Historia Kolbud i okolic.
Cytat:
Czapielsk (niem. Adl. Gr. Czapielken, a także przez inne źródła zwane niem. Schaplitz) mylnie został nazwany Czapelsko, Czapielken był wsią typowo krzyżacką, której prawa lokacyjne nadano w 1330 r., a w pięć lat później wybudowano pierwszy kościół (ulicówka z kościołem na wzniesieniu). Wieś w tym okresie dzieliła się na trzy odrębne części:
1. Czapielsk Wielki - Adl. Gr. Czapielken (niem.) - wieś szlachecka, położona nad rzeką Reknicą, licząca 2454 morgi rozliczeniowe, posiadająca, pod koniec XIX wieku, 31 domów mieszkalnych: ludności katolickiej 166 osób, ewangelickiej 124 osoby. Wieś posiadała także szkołę ewangelicką, młyn wodny, piłę tartaczną, cegielnię i gorzelnię. Wszystko to wchodziło w skład jednego majątku, podobnie jak inne warsztaty np. hamernia.
2. Czapielsk Królewski - (niem) Kgl. Czapielken - położony po prawej stronie rzeki Reknicy. Kolonia pod koniec XIX wieku liczyła 81 morgów ziemi, 8-miu katolików, 20-tu ewangelików i 3 domy.
3. Czapielsk Mały - (niem.) Kl. Czapielken - to obszar położony na lewym brzegu rzeki Reknicy, wieś liczyła 20-tu mieszkańców i 3 domy.
W Czapielsku Krzyżacy posiadali swoją siedzibę, prawdopodobnie we wsi znajdował się również zamek. Pierwsza wzmianka, dotycząca wsi, pochodzi z 1323 r., kiedy to mistrz krzyżacki Fryderyk von Wildenberg - właściciel wsi, przekazał Czapielsk na własność, Wilhelmowi de Senicz. W 1570 r. właścicielem wsi zostaje Wilhelm Bąkowski. Według Mariana Biskupa w 2 poł. XVI wieku, 40 łanów terenu wsi, w tym 27 łanów folwarku, należało do W. Jachowskiego - szlachcica pochodzenia pomorskiego, herbu Ryś. Także inne źródła podają, że w 1570 roku właścicielem wsi był Wilhelm von Jatzkow czyli W. Jachowski. W tym czasie Czapielsk należał do dekanatu danzigiego powiatu - okręgu danzigiego, parafia katolicka znajdowała się we wsi.
W 1670 r. właścicielem wsi zostaje Krzysztof Borzewicz (Borzecki). Według kroniki Pręgowa pisanej przez proboszcza Brunona Lenke, w 1617 r., niemieccy Ojcowie Jezuici ze Starej Szkocji, odsprzedali całą posiadłość Christophowi Borzewiczowi za 31.000 polskich złotych guldenów. Informacje dotyczące tych czasów są sprzeczne, ponieważ kolejne źródła podają, że właściciel wsi Krzysztof Borzewicz sprzedał ją, w 1617 r., Jezuitom ze Starych Szkotów koło Danziga. Według innych źródeł, w 1617 r., wioskę wraz z majątkiem wykupują księża Jezuici za 31 zł polskich. Jezuici założyli na tym terenie 9 nowych wsi, a przy kościele w Czapielsku utworzyli dom misyjny dla Kaszubów, zaś dla własnych potrzeb Jezuici wybudowali w majątku kaplicę.
W 1772 r. Jezuici musieli opuścić Czapielsk, w 1772 r. rezydował tu jako kapelan, ex Jezuita, Józef Brzeski. W XVIII wieku, po kasacie dóbr zakonu przez rząd pruski, powstały na miejscu majątku trzy gospodarstwa indywidualne, należące do skarbu państwa. W 1797 r. wieczystym dzierżawcą został Jan Dawid Johannot von Chagnian. Od 1798 r. właścicielem wsi był Henryk von den Goltz, od 1805 r. Jan H.K. von Duisburg, od 1809 r. Kornel Neumann, od 1816 r. Ernest Gabriel Peterschen i od 1822 r. Otto Albert E. Schonbeck.
Według statystyki ludności kaszubskiej, pod koniec XIX wieku, Czapielsk Mały i Wielki (Klein und Groß Czapielken) liczył ogółem 99 mieszkańców, w tym 21 katolików Kaszubów, 21 katolików Niemców i 57 ewangelików Niemców. Natomiast Czapielsk szlachecki (niem. Adelig Czapielken,) z przyległościami.
Helenenhof i Nowy Dwór, liczył ogółem 219 mieszkańców, w tym 107 katolików Kaszubów, 6 ewangelików Kaszubów, 2 katolików Polaków, 30 katolików Niemców i 74 ewangelików Niemców. W 1903 r. Czapielsk Wielki należał do pani Berthy Roggatz wraz z folwarkiem Nowy Dwór i Helenenhof (w tych latach Czapielsk podlegał pod pocztę w Kolbudach).
W 1912 roku właścicielem Czapielska Wielkiego, wraz z folwarkiem Helenenhof, był Jakob Zoellner. Czapielsk podlegał wówczas poczcie w Kolbudach, parafii katolickiej w Pręgowie i ewangelickiej w Przyjaźni (Rheinfeld). W 1922 r. gdy właścicielem majątku był Cymerman, nastąpiła całkowita parcelacja majątku. Ziemię sprzedano robotnikom, podwórze podzielono na połowę i wraz z zabudowaniami również sprzedano. Stronę północną kupił pan Horn wraz z 85 morgami ziemi, a stronę południową, również z 85 morgami ziemi, kupił von Duhren. Obaj na swoich ziemiach gospodarowali do 1945 r., kiedy to w ramach przesiedleń, zostali wywiezieni do Niemiec. Po wyzwoleniu stronę północną majątku objął pan Turowski (osiedleniec wojskowy), po nim zaś pan Domański, który przyjechał jako przesiedleniec. Stronę południową przekazano panu Szkutnikowi. Ze wszystkich obiektów należących do majątku zachowały się tylko dwa obiekty gospodarskie: dawana stajnia - obecnie zespół różnych pomieszczeń gospodarczych oraz budynek gospodarczy, mieszczący chlewnię, stajnię i oborę - obecnie zespół magazynowy. Do budowy obu tych obiektów przyczynili się prawdopodobnie księża Jezuici.
W 1965 r. rozebrany został zamek krzyżacki, w którym mieszkały siostry Urszulanki.


Aukcyjna - ebay nr. 390486252052.jpg
Plik ściągnięto 8947 raz(y) 41,27 KB

Aukcyjna - ebay nr. 390486252052_1.jpg
Plik ściągnięto 8947 raz(y) 22,73 KB

 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group

Partnerzy WFG

ibedeker.pl