Wolne Forum Gdańsk Strona Główna Wolne Forum Gdańsk
Forum miłośników Gdańska

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj

Poprzedni temat «» Następny temat
Nowa Cerkiew / Neukirch
Autor Wiadomość
Kösternitz 

Pomógł: 6 razy
Wiek: 66
Dołączył: 26 Kwi 2009
Posty: 2282
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2013-10-16, 18:01   Nowa Cerkiew / Neukirch

Historia z strony Gmina Morzeszczyn:
Cytat:
Dowodem na istnienie życia osiadłego w IX wieku w rejonie obecnej Gminy Morzeszczyn są grodziska w Borkowie, Stockim Młynie i liczne wykopaliska w Olszówce, Gętomiu, Nowej Cerkwi. Dnia 20 czerwca 1258 r. na teren Pogódek (dzięki darowiźnie księcia lubiszewskiego) przybyli Cystersi. Jednak Cystersom, miłośnikom piękna i rolnictwa, nie odpowiadały Pogódki i dlatego otrzymawszy 2 stycznia 1274 r. od wspomnianego księcia Pelplin, a nieco później dość rozległe tereny i przywileje, osiedlili się wybudowawszy klasztor i kościół. Objęli również ziemie w obrębie obecnej parafii Nowa Cerkiew.
W czasach dzielnicowych Mściwój II, książę terenów leżących wzdłuż lewej strony Wisły, a więc i ziemi gniewskiej, odstąpił w 1282 r. tereny dzisiejszej parafii Nowa Cerkiew Krzyżakom. Krzyżacy rosnąc w potęgę, od 1308 r. stali się panami całego Pomorza. Na Cystersach wymusili rezygnację z niektórych przywilejów i obiektów.
W 1302 r. powstała wieś zwana Nuwekirche.
Nazwa prawdopodobnie pochodzi od staropolskiego słowa cerkiew czyli kościół, który tu wybudowano. Cerkiew ta była nowa w przeciwieństwie do starszej w Pelplinie. Z dokumentu z 1302 r. dowiadujemy się, że opat pelpliński Henryk z Hadersleben nadał wsi prawo chełmińskie. Wieś posiadała 56 włók, z których 4 przeznaczono dla kościoła, a 5,5 były sołeckie. Po spaleniu się drewnianego kościoła w 1312 r. stanął kościół murowany w stylu gotyckim (można to wywnioskować na podstawie pozostałych resztek).
1326 r. – zmiana nazwy wsi na Nova Ecclesia
Od 1341 r. aż do XVII wieku gospodarze z Nowej Cerkwi uprawiali folwark Olsze wraz z pastwiskami nad jeziorem Brzeźno.
W 1371 r. powstała przy kościele druga karczma, to świadczyło, że wieś zaczęła się rozwijać. W 1413 r. pośród 12 gospodarzy zaledwie trzech było Polakami.
Wojna trzynastoletnia (1454-1466 r.) z Zakonem zakończyła się zwycięstwem i pokojem w Toruniu, dzięki któremu Pomorze powróciło do Polski.
1582 r. – zmiana nazwy wsi na Nowa Czerkiew
Następnym nieszczęściem, które spadło na kraj były wojny szwedzkie. Dnia 1stycznia 1656 r. Szwedzi rozbili oddział uzbrojonej szlachty pod dowództwem starosty kiszewskiego stojący w Rzeżęcinie.
Raz po raz nakładano na tutejszych mieszkańców bardzo wysokie kontrybucje, które bezwzględnie ściągano. Zakonnicy z Pelplina nie mogąc ich płacić, gdyż przekraczały ich możliwości, uciekli potajemnie i schronili się w Danzigu. Nastała bieda, która pociągnęła za sobą masowe pojawienie się chorób zakaźnych i pomór. Szwedzi stacjonowali pod Tczewem i dlatego tereny te stały się poligonem, miejscem stacjonowania lub przemarszu wojsk.
Cystersi po powrocie z Danziga czując się zagrożeni w Pelplinie udali się do Borkowa i przebywali tam do kwietnia 1657 r.
Na zachód od Nowej Cerkwi (ok. 400 m) w 1678 r. pochowano zmarłych na cholerę (cmentarz choleryczny).
Szkoła parafialna istniała już przed 1710 r. W tym czasie spłonęła, ale zaraz wzniesiono nową. W 1765 r. szkoła, w której mieszkał i uczył organista, znajdowała się obok kościoła . Nowe zabudowania szkolne wzniesiono w 1780 r. W 1764 r. pożar strawił kościół w Nowej Cerkwi do tego stopnia, że pozostały tylko mury i może sklepienie w prezbiterium. Tego samego roku, prawdopodobnie dzięki staraniom ówczesnego opata Izydora Tokarzewskiego, przystąpiono do odbudowy świątyni. 13 lipca 1767 r. sufragan chełmiński bp Fabian Pląskowski konsekrował go (nawy boczne stanęły podobno dopiero w 1820 r.). Przy tej okazji starano się nadać kościołowi styl barokowy.
1765 r. – zmiana nazwy wsi na Nowacyrkiew
W czasie I rozbioru Polski Nowa Cerkiew dostała się pod panowanie Prus. Dekretem z dnia 1 listopada 1772 r. zabrano zakonowi Cystersów wszystkie wsie i majątki. Nieco później Cystersi otrzymali prawo łowienia po wszystkie czasy ryb w jeziorze gętomskim. Władze pruskie przejmując z rąk Cystersów Nową Cerkiew z 200 ha utworzyli obszar dworski, a 12 gospodarzy i 19 ogrodników uprawiało 781 ha. Wielkie nadzieje ludność wiązała z wyprawą Napoleona na Moskwę tym bardziej, że 26 stycznia 1807 r. wojska gen. Dąbrowskiego maszerując do Danziga stacjonowały w Gniewie. Wojna napoleońska pociągnęła za sobą powstanie zarazy, która w latach 1808 - 1809 miała wyniszczyć 1/3 część ludności.
Skutkiem wojny władze pruskie sprzedały dobra pocysterskie i dlatego te majątki przeszły w ręce prywatne, a szczególnie niemieckie. Wieśniacy zatrzymali zagrody i zagony, na których gospodarowali za czasów cysterskich. Dnia 14.III.1823 r. zniesiono klasztor Cystersów w Pelplinie. Po zniesieniu zakonu parafia pod względem ludności i obszaru zmieniła swój wygląd.
XIX w. – zmiana nazwy wsi na Neukirch
W 1844 r. pożar zniszczył wnętrze kościoła, a 23 maja 1848 r. spłonęła wieża wskutek przeniesienia się ognia z pożaru sąsiedniego zabudowania gospodarskiego. Obecne jej zakończenie pochodzi z 1851 r. Od 1854 r. następowała przebudowa wsi. Wielką nowością i udogodnieniem było przeprowadzenie przez wieś w 1883 r. szosy z Pelplina do Morzeszczyna, a w kilka lat później przez Borkowo do Skórcza. Przed 1887 r. położono w południowej części wsi bruk od drogi pelplińskiej do kościoła. Dom stojący za wioską w kierunku Rzeżęcina pełnił rolę domu celnego( zolhaus). Mieszkał tam celnik, który pobierał opłaty drogowe za przejazd nową szosą.
W 1910 r. było w parafii 4017 mieszkańców, w 1912 r. (bez Królówlasu) - 3254 oraz 268 osób, których jęz. ojczystym był niemiecki; w 1915 r. w obrębie parafii mieszkało 4244 ludzi.
1919 r. – zmiana nazwy wsi na Nowacerkiew
Przed II wojną światową w Nowej Cerkwi były czynne 3 piekarnie, 2 kuźnie, 3 karczmy, 3 składy kolonialne, 3 masarnie i 4 zakłady krawieckie. W styczniu 1945 r. rozpoczęło się wyzwalanie Kociewia. W naszym regionie operowały siły armii nacierającej z kierunku gniewskiego. Po ciężkich walkach 6 marca wyzwolony został Starogard Danzigi, 7 marca – Pelplin, Tczew - 12 marca.


Aukcyjna - Delcampe.de nr 309_001.jpeg
Plik ściągnięto 7821 raz(y) 114,69 KB

 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group

Partnerzy WFG

ibedeker.pl