Wolne Forum Gdańsk Strona Główna Wolne Forum Gdańsk
Forum miłośników Gdańska

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj

Poprzedni temat «» Następny temat
Port
Autor Wiadomość
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2009-02-15, 15:25   

Wszyscy jak mniemam widzieli zdjęcia zniszczeń portu gdyńskiego z roku 1945 - wysadzonych falochronów, nabrzeży, dźwigów zwalonych do basenów portowych oraz wraków statków i okrętów ze Schleswigiem-Holsteinem na czele. Jak wówczas mawiano w Danzigu był port ale nie było miasta, w Gdyni było miasto ale nie było portu a w Szczecinie nie było ani miasta ani portu.
Jednymi z nielicznych urządzeń przeładunkowych w Gdyni, które przetrwały tę hekatombę, były dwa taśmowce uruchomione w roku 1931 przy Nabrzeżu Duńskim - urządzenia do załadunku węgla będące połączeniem wywrotnicy wagonowej, przenośnika taśmowego i ruchomej końcówki zsypującej węgiel do ładowni statku.
Południowy taśmowiec (od strony nabrzeża Szwedzkiego) powstał na zamówienie Urzędu Morskiego a za jego pośrednictwem Ministerstwa Przemysłu i Handlu jako "stacja bunkrowa". Okazał się jednak niezbyt udaną konstrukcją. Tak wspomina o tym urządzeniu Jan Hołowiński: Polsko-Skandynawskie Towarzystwo Okrętowe "Polskarob" [w:] Brama na świat. Gdynia 1918-1939. Wybór,wstęp i opracowanie Maciej Rdesiński. Danzig 1976, strona 86:
Cytat:
Jest to taśmowiec z wywrotnicą, który jako stacja bunkrowa prawie zupełnie nie był używany. Przy bardzo wielkim napływie statków wynajmowaliśmy tę maszynę do ładowania węgla, lecz tylko drobnych sortymentów, które do ładowni leciały cienką strugą z góry. Kłopot był jeszcze ten, że do pirsu mogły przycumować statki, zresztą najwyżej średnie, tylko połową długości. Trzeba więc było statki "obracać" najmniej dwukrotnie (najpierw ładowano pół przodu, potem cały tył, w końcu resztę przodu).


Drugi, północny taśmowiec położony bliżej nabrzeża Holenderskiego powstał z inicjatywy koncernu "Skarboferm". Pełna nazwa: "SKARBOFERM" Spółka Dzierżawna Polskich Kopalń Skarbowych na Górnym Śląsku Spółka Akcyjna w Katowicach. Koncernu powołał spółkę "córkę" która miała zająć się eksportem węgla drogą morską. Spółka ta otrzymała nazwę "SKARBOPOL" Spółka z o.o. Morski Eksport Węgla i Koksu z Polskich Kopalń Skarbowych na Górnym Ślasku.
Z tym taśmowcem wiąże się pewna zagadka, albowiem w polskiej literaturze przyjęło się że "taśmowiec wykonano według projektu polskiego inżyniera Wilimka" jak pisze Sławomir Kitowski w albumie: Port Gdynia 80 lat młodości, Gdynia 2002, str. 53. W tej chwili nie mogę odnaleźć źródła tej informacji.

Do zajęcia się tą sprawą skłoniła mnie pewna aukcja, a w zasadzie aukcje, albowiem od niepamiętnych czasów na ebayu "wisi" ponawiana oferta sprzedaży pewnej ilustracji z zaporową ceną 44 Euro: Foto Danzig Gotenhafen Kohleumschlags-Anlage Pohlig ´34
Z opisu wynika niezbicie że taśmowiec wybudowała niemiecka firma "J. Pohlig Aktiengesellschaft" z Kolonii, założona w 1899 roku przez Juliusa Pohlinga. Co więcej na początku lat 30-tych firma opatentowała w Polsce szereg rozwiązań wykorzystanych przy jej budowie. Jaki zatem był wkład inżyniera Wilimka?

W każdym razie taśmowiec "Skarbopolu" okazał się udaną konstrukcją. Był w stanie w ciągu godziny rozładować 20 wagonów o nośności 30 ton co dawało 600 ton węgla na godzinę. Pracował jeszcze w połowie lat 70-tych czyli przepracował w Gdyni blisko pół wieku!. Został rozebrany z uwagi na zużycie i wejście do służby na PKP większych węglarek. Kilka lat temu także rozebrano także pirs po nim, zaś pirs północny (po dawnej stacji bunkrowej) zmodernizowano. Dziś służy on do przeładunku płynnych ładunków masowych.

Gdynia taśmowiec ilustracja mała.jpg
źródło: eBay
Plik ściągnięto 28491 raz(y) 98,84 KB

Gdynia taśmowiec ilustracja A.jpg
Plik ściągnięto 28491 raz(y) 52,54 KB

Gdynia taśmowiec ilustracja B.jpg
Plik ściągnięto 28491 raz(y) 63,17 KB

Gdynia taśmowiec ilustracja C.jpg
Plik ściągnięto 28491 raz(y) 77,44 KB

_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
Ostatnio zmieniony przez feyg 2009-02-15, 18:13, w całości zmieniany 1 raz  
 
 
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2009-02-15, 15:40   

I parę ilustracji:

Taśmowiec węglowy Skarbopolu.jpg
Plik ściągnięto 28455 raz(y) 55,36 KB

Gdynia taśmowce 1.jpg
Taśmowce w trakcie montażu - widok z dźwigu mostowego. Około 1930 roku.
Plik ściągnięto 28480 raz(y) 73,16 KB

Gdynia taśmowce 2.jpg
Widok z kapitanatu portu
Plik ściągnięto 28480 raz(y) 79,33 KB

Gdynia taśmowce 3.jpg
Widok z kapitanatu portu
Plik ściągnięto 28480 raz(y) 66,88 KB

Gdynia taśmowiec powojenne.jpg
Plik ściągnięto 28480 raz(y) 72,75 KB

_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
Ostatnio zmieniony przez feyg 2009-02-15, 18:03, w całości zmieniany 1 raz  
 
 
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2009-02-15, 15:44   

Tak nabrzeża Duńskie wyglądało z lotu ptaka wiosną 2008 roku:

Gdynia port lotnicze.jpg
żródło: PKT
Plik ściągnięto 28481 raz(y) 80,45 KB

_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
 
 
doldar 
doldar

Pomógł: 7 razy
Wiek: 66
Dołączył: 07 Sty 2009
Posty: 975
Skąd: Kartuzy/Pruszcz Gd/Suwałki
Wysłany: 2009-02-15, 21:32   

Gdynia - port ok. 1938/39

gdynia_port.jpg
Plik ściągnięto 28453 raz(y) 71,87 KB

 
 
 
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2009-03-09, 16:03   

Dawny taśmowiec "Skarbopolu" i statek "Tczew" w pierwszej połowie lat 70-tych.
źródło: Maria i Andrzej Szypowscy "Gdynia" 1975r. str 72

Gdynia taśmowiec statek Tczew.jpg
fot. J. Uklejewski CAF
Plik ściągnięto 28354 raz(y) 132,53 KB

_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
 
 
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2009-03-27, 00:02   

Pozwolę sobie wrócić raz jeszcze do firmy Skaroferm" albowiem trafiła do mnie książka Zenona Szmidtke "Skarboferm 1922-1939".
Okazuje się, że firma ta była niekwestionowanym pionierem w eksporcie polskiego węgla drogą morską - pierwszy transport polskiego węgla wyruszył z Danziga 27 maja 1928 - żaglowiec "Amalie" zabrał 240 ton węgla dostarczonego przez "Skarbopol" do szwedzkiego Norrköping. Niedługo po tym, 15 lipca łotewski statek "Mary" wypłynął z Gdyni zabierając 1500 ton polskiego węgla do Rygi.
I z Gdynią właśnie "Skarboferm" później związał się na stałe. Stało się to w ramach szerszej akcji Ministerstwa Przemysłu i Handlu które zaproponowało koncernom węglowym dzierżawę nabrzeży portowych w Gdyni na okres 25-30 lat na preferencyjnych warunkach. W zamian firmy wybudować musiały urządzenia przeładunkowe o określonej wydajności, które po upływie okresu dzierżawy miały przejść na własność skarbu państwa bez odszkodowania. O ile firma zdecydowała się zainwestować również w działalność żeglugową czynsz ulegał dodatkowemu zmniejszeniu.
Stosowną umowę pomiędzy "Skarbopolem" a ministrem Eugeniuszem Kwiatkowskim podpisano 9 października 1928 roku. Wedle zapisów tejże umowy:

Cytat:
"Skarboferm" przyjmuje w dzierżawę plac w Gdyni przy zachodnim nabrzeżu węglowego basenu w awanporcie wraz z przylegającym do tego planu nabrzeżem o długość 200 mb w celu urządzenia składu i przeładowni węgla, koksu i ubocznych produktów [...] Czas trwania umowy na lat 30 od 9 października 1928[...] Poza tenutą dzierżawną [13500 zł] "Skarboferm" płacić będzie 12 groszy za każdą przeładowaną w Gdyni na swoim placu tonę węgla, brykietów lub koksu na eksport. O ile "Skarboferm" nabędzie i uruchomi pod polską banderą statki morskie, za każde pełne 1000 to d.w. nabytych statków opłata 12 groszy zmniejsza się o jeden grosz aż do zupełnego wyczerpania tej opłaty. [...] "Skarbopol" obowiązuje się przystąpić do urządzenia na dzierżawionym placu instalacji, względnie zamówić instalacje do mechanicznego ładowania węgla na statki morskie na teoretyczną zdolność ładowniczą, wykazaną przy 8-godzinnej próbie, nie mniej niż 200 ton na godzinę [...]. Po ukończeniu i uruchomieniu instalacji, wymienionych na poprzednim ustępie, "Skarboferm" obowiązuje się ładować na eksport na dzierżawionych przez siebie nabrzeżu nie mniej niż 100 000 ton miesięcznie węgla , koksu i ich produktów ubocznych z własnych lub innych kopalń i koksowni [...]. O ile "Skarboferm" w własnej winy nie będzie ładował na eksport ilości węgla, koksu itd określonych wyżej, to zapłaci Skarbowi Państwa odszkodowanie za niewyzyskiwanie nabrzeża w wysokości 30 groszy od każdej brakującej do tych ilości tony[...]


Działalność przeładunkową "Skarboferm" scedował na powołaną 7 lutego 1926 spółkę o nazwie "Skarbopol" Sprzedaż Węgla z Polskich Kopalń Skarbowych na Górnym Śląsku Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Danzigu. Spółka o kapitale zakładowym 5000 guldenów została zapisana w danzigim rejestrze handlowym 19 lutego 1926 pod numerem RHB 2298.

W związku z rosnącym znaczeniem portu gdyńskiego w obrotach koncernu danzigi "Skarbopol" oraz firma macierzysta powołały 2 stycznia 1930 spółkę "Skarbopol" Morski Eksport Węgla z Polskich Kopalń Skarbowych na Górnym Śląsku Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Gdyni. Kapitał spółki wyniósł 100 000 zł z czego 80% udziałów objęła firma "Skarboferm" a 20% "Skarbopol" z Danziga. Nowa spółka została wpisana do rejestru handlowego Sądu Powiatowego w Gdynia 20 stycznia 1930 pod numerem RHB 99. Rozwijała się na tyle prężnie że cztery lata później, z dniem 30 czerwca 1934 danziga spółka została zlikwidowana a jej działalność i personel przejął gdyński "Skarbopol".

Wspomniany wcześniej taśmowiec uruchomiono w marcu 1931. Zdolność przeładunkowa urządzenia wyniosła około 650 ton/h zatem kilkukrotnie przewyższyła minimalne wymogi zawarte w umowie z roku 1928. Na podjęcie zakup statków i podjęcie działalności żeglugowej firma się nie zdecydowała.
_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
 
 
villaoliva 
Administrator


Pomógł: 19 razy
Wiek: 95
Dołączył: 07 Maj 2008
Posty: 6911
Skąd: Oliva
Wysłany: 2009-03-27, 09:41   

feyg napisał/a:
Został rozebrany z uwagi na zużycie i wejście do służby na PKP większych węglarek

Da się określić kiedy to było?
_________________

W Oliwie... zawsze zielono www.staraoliwa.pl
 
 
 
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2009-04-04, 22:29   

villaoliva napisał/a:
feyg napisał/a:
Został rozebrany z uwagi na zużycie i wejście do służby na PKP większych węglarek

Da się określić kiedy to było?

Na pewno istniał jeszcze w 1972 roku (patrz album Sławomira Kitowskiego "Port Gdynia - 80 lat młodości" Gdynia 2002.)

A tak przy okazji znalazłem kilka ujęć drugiego taśmowca czyli tzw stacji bunkrowej przy pirsie południowym nabrzeża Duńskiego. Jak wynika ze zdjęć urządzenie wyprodukowała firma BAMAG a zmontowała Stocznia Danziga:

źródło pierwszej fotografii

Taśmowiec bunkrowy 1.jpg
Plik ściągnięto 28145 raz(y) 81,98 KB

Taśmowiec bunkrowy 2.jpg
Plik ściągnięto 28145 raz(y) 125,28 KB

Taśmowiec bunkrowy 3.jpg
Plik ściągnięto 28145 raz(y) 124,16 KB

_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
Ostatnio zmieniony przez feyg 2009-04-13, 15:32, w całości zmieniany 1 raz  
 
 
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2009-04-10, 23:56   

Latarnie kierunkowe u wejścia do portu - symbol "bramy na świat". Powstały około 1927-28, ostatecznie zastąpiły latarnię oksywską wygaszoną w roku 1933. Wedle przedwojennego informatora o porcie
Cytat:
Wejście główne do portu oznaczone jest w nocy 2 światłami: po lewej zmienne czerwone i białe, w okresie co 5 sek, po prawej - zielone błyskowe, w okresie co 2 sek.
Dla ułatwienia podejścia (aproach) podczas pogody nieprzejrzystej lub mgły działają: 1. radiolatarnia (radiophare) - przy zmniejszeniu się widzialności do 3-ch mil morskich, podając co 7,5 minuty szereg znaków kropkowych zakończonych literami GY (wg Morse), nadawanych dwukrotnie; 2. oscylator błonowy podwodny (syrena podwodna) - słyszalny tyko hydroforami, dostrojonemi do tonu 900 drgań na sek; 3. oscylator membranowy (głośnik błonowy wahadłowy - pednuling oscilator), którego sygnały słyszy się jako dwa maksima dźwiękowe o tonie 500 drgań w odstępie 4-10 sek w zależności od kierunku z morza; 4. głośnik błonowy (buczek) o tonie 300 drgań na sek, odzywający się tylko podczas gęstej mgły lub śnieżycy i nadający sygnały: długi - trzy krótkie - dalej trzy długie, w odstępach po 14 sek, powtarzając sygnały co 90 sek. Sygnały radjowe, podwodne i akustyczne nadawane są według stałej kolejności i służą do wyznaczenia równocześnie kierunku i odległości od stacji sygnałowej, znajdującej się przy głównem wejściu do portu

źródło: Port Gdynia Nakładem Ministerstwa Przemysłu i Handlu około 1935 roku.

Gdynia główka falochronu skrzynia.jpg
ze zbiorów firmy Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A.
Plik ściągnięto 28082 raz(y) 104,1 KB

Gdynia falochron budowa latarni.jpg
ze zbiorów Muzeum Miasta Gdyni
Plik ściągnięto 28082 raz(y) 69,76 KB

GDYNIA wejście do portu.JPG
Plik ściągnięto 28082 raz(y) 53,26 KB

Gdynia falochron i statek Tczew.jpg
fot Morska Agencja Fotograficzna Gdynia
Plik ściągnięto 28082 raz(y) 56,7 KB

595513078 Gdynia Morze latarnia.jpg
Plik ściągnięto 28082 raz(y) 45,33 KB

_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
 
 
Krzysztof 


Pomógł: 12 razy
Wiek: 78
Dołączył: 23 Cze 2008
Posty: 355
Skąd: Wrzeszcz
Wysłany: 2009-04-11, 16:00   

feyg napisał/a:
Gdynia główka falochronu skrzynia.jpg
ze zbiorów firmy Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A.

Bardzo ciekawe zdjęcie :!: :!: :!:
Skrzynie do budowy falochronu w Gdyni wykonywano na lądzie (w miejscach, gdzie docelowo miała być wybagrowana ziemia - baseny portowe). Z żelbetu wykonywano dno i ściany skrzyń. W tej konstrukcji nie było żadnych otworów, tak, że skrzynie te po zwodowaniu unosiły się na wodzie (jak statki). Po przeholowaniu na miejsce docelowe zatapiano skrzynie poprzez zasypanie ich wnętrza piaskiem. Już stojące na dnie skrzynie nadbudowywano do żądanej wysokości i łączono ze sobą poszczególne elementy, a na końcu zamykano od góry nawierzchnią.
Tyle widziałem dotychczas ;-) ale nie wiedziałem, że wykonywano je, leżące na boku :-|
Zdjęcie pokazuje jedną z końcowych skrzyń falochronu, już gotową do wodowania. Nie widoczna, tylna ściana to dno skrzyni. Widoczne jest poszerzeni tej dennej płyty wystające poza ściany skrzyni. Ten, jak by odwrócony gzyms poprawiał stateczność falochronu poprzez zwiększenie powierzchni stopy fundamentowej. Od naszej strony widać dwa, z czterech uchwytów zakotwione w betonie ścian. Do nich będą przymocowane liny holownicze potrzebne do przeholowania skrzyni.
Wykonywanie skrzyń na boku było dużym ułatwieniem ich wodowania. Wystarczyło podebrać ziemię ze strony stopy skrzyni i ona sama obracała się tą stopą w dół, w stronę wody, a po osiągnięciu pewnego przechyłu (ok. 45o) sama zsuwała się do wody.

gdynia_gwka_falochronu_skrzynia_540[1].jpg
Plik ściągnięto 28048 raz(y) 119,83 KB

 
 
villaoliva 
Administrator


Pomógł: 19 razy
Wiek: 95
Dołączył: 07 Maj 2008
Posty: 6911
Skąd: Oliva
Wysłany: 2009-04-11, 18:40   

Krzysztof, dzięki za objaśnienie zagadnienia :brawo:
_________________

W Oliwie... zawsze zielono www.staraoliwa.pl
 
 
 
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2009-04-11, 22:53   

Skrzynia kesonowa po zwodowaniu. Samo wodowanie polegało na wypłukaniu przez silny strumień strumień wody piasku spod skrzyni.
Skrzynie liczące 5 komór okazały się najbardziej optymalną wielkością bowiem większe (rekordzistki wypróbowane w Gdyni liczyły aż 9 komór) potrafiły pękać podczas wodowania.
źródło fotografii

Wodowanie skrzyni.jpg
Plik ściągnięto 28023 raz(y) 55,22 KB

_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
 
 
Krzysztof 


Pomógł: 12 razy
Wiek: 78
Dołączył: 23 Cze 2008
Posty: 355
Skąd: Wrzeszcz
Wysłany: 2009-04-12, 06:26   

Masz tego więcej :szczena:
 
 
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2009-04-12, 10:02   

Krzysztof napisał/a:
Masz tego więcej :szczena:

A proszę bardzo, na początek schemat wodowania kesonów (wyraźnie widać ,że ściana skrzyni pełniąca role "fundamentu" była grubsza od "szczytowej"), potem betonowanie skrzyni z pływającej betoniarni:
link do NAC

Gdynia kesony wodowanie.jpg
źródło: Ryszard Mielczarek "Budowa portu handlowego w Gdyni w latach 1924-39"
Plik ściągnięto 28008 raz(y) 39,37 KB

Gdynia kesony betonowanie.jpg
Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Plik ściągnięto 28008 raz(y) 55,3 KB

Gdynia kesony gotowe.jpg
źródło: album "Polska na morzu" Główna Księgarnia Wojskowa 1935
Plik ściągnięto 28008 raz(y) 89,69 KB

_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
 
 
Krzysztof 


Pomógł: 12 razy
Wiek: 78
Dołączył: 23 Cze 2008
Posty: 355
Skąd: Wrzeszcz
Wysłany: 2009-04-12, 20:00   

Cała linia produkcyjna :!: :!: :!:

gdynia_kesony_gotowe_141[1].jpg
Plik ściągnięto 27976 raz(y) 95,56 KB

 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group

Partnerzy WFG

ibedeker.pl