Pierwszy dokument w którym przeczytamy o Prusewie pochodzi z 1342 roku i dotyczy granic klasztoru Żarnowieckiego w owych czasach. W 1400 roku Prusewo ma 33 włóki, 1 młyn i 3 ogrody. Od 1400 roku do 1863 majątek zmienia właścicieli. Po Adamie z Prusewa majątkiem zarządza rodzina von Wittke, następnie, od 1623 do 1672 roku Prusewo jest królewszczyzną i włada nim Geomar Reinhold Krokowski, a po 1672 roku Prusewo zostaje domeną królewską i przechodzi w ręce rodziny Przebendowskich.
Od 1863 roku właścicielem miejscowości liczącej wtedy ok. 483 ha jest Behrent, a po nim Flisbach, w którego rękach majątek pozostał aż do roku 1945. Po II wojnie światowej Prusewo zostało przejęte przez Skarb Państwa, a na jego terenie utworzono Ośrodek Hodowli Zarodowej.
W tym czasie zespół dworsko - ogrodowy składał się budynku dworu z ok.1910 roku, domku na narzędzia ogrodnicze, ogrodu ozdobno - użytkowego oraz zespołu dwóch dziedzinców dworskich wraz z ich zabudową.
Obecnie dwór wraz z 1,7ha parkiem i dwoma dziedzińcami: frontowym i gospodarczym tworzy zespół dworsko-parkowy wpisany w 1986 do rejestru zabytków województwa pomorskiego.
Źródło - Dwory Pomorza.
1273_ossecken.jpg
Plik ściągnięto 41703 raz(y) 106,35 KB
Dwór - widok ogólny.jpg
Plik ściągnięto 41703 raz(y) 108,58 KB
Dwór - skrzydło północne.jpg
Plik ściągnięto 41703 raz(y) 94,25 KB
Dwór - skrzydło południowe.jpg
Plik ściągnięto 41703 raz(y) 89,17 KB
Ostatnio zmieniony przez ezet 2011-10-22, 16:45, w całości zmieniany 4 razy
Od roku 1999 do czerwca 2006 w Prusiewie miały miejsce prace remontowo - konserwacyjne, dzięki którym udało się odtworzyć wewnętrzny układ pomieszczeń, a zarazem zaadoptować obiekt na centrum konferencyjno - wypoczynkowe.
Na parterze, w dawnych salonach rozmieszczono restaurację, kawiarnię, salę konferencyjną z własnym zapleczem komputerowym mogącą pomieścić do 60 osób oraz salon połączony z werandą wychodzącą na zachwycający park.
(...)
Park w układzie geometrycznym i angielskim, który niewątpliwie nadaje miejscu niepowtarzalny klimat stanowi zachodnią część założenia, otaczając dwór od tyłu budynku. Na jego terenie znajduje się bogaty starodrzew tj. osiem pomników przyrody w wieku ponad 250 lat, zachowana mała architektura w tym fontanna, aleja różana oraz liczne kompozycje kwiatowe dodające kolorytu wypełnionej zielenią przestrzeni.
Ja obstawiam komin. Wieżyczce wystarczyłaby konstrukcja drewniana. Mogła tam, albo z tyłu, być gorzelnia, albo inna instalacja wymagająca kotła, a co za tym idzie - komina. Trochę szeroki ten walec. Albo był to duży kocioł i wysoki komin, albo ktoś cierpiał na manię wielkości. Mogła to być, również, wieża ciśnień.
Pomógł: 19 razy Wiek: 94 Dołączył: 07 Maj 2008 Posty: 6911 Skąd: Oliva
Wysłany: 2009-08-17, 11:35
Kösternitz napisał/a:
Źródło - Dwory Pomorza.
Inne datowanie i pisownię ostatniej rodziny, która posiadała Prusewo podaje Krokowa.pl
Cytat:
Dawny majątek ziemski, położony 2 km na południe od Wierzchucina i 2,5 km na zachód od Jeziora Żarnowieckiego.
Dobra Prusewo po raz pierwszy pojawiły się w dokumencie opisującym granice klasztoru w Oliwie, w 1342 roku. Według zapisów z 1376 roku, majątek ten podzielono na dwie części – jedna pozostała w rękach braci Stanisława i Mikołaja, drugą przyłączono do Połchówka. Dalsze losy Prusewa są mało znane. Wiadomo iż majątek wielokrotnie zmieniał właścicieli (byli nimi m.in. Wittke, Krokowscy, Przebendowscy i Zabokrzyccy). W roku 1835 dobra te zakupiła rodzina Flissbachów, którzy gospodarowali tu do 1945 roku. Po zakończeniu wojny majątek przeszedł na własność skarbu państwa. Utworzono tu Państwowe Gospodarstwo Rolne, przekształcone później w Ośrodek Hodowli Zarodowej. Po 1989 roku ośrodek został sprywatyzowany, jednak już w połowie lat 1990. zbankrutował.
Atrakcje
¤ zespół pałacowo-parkowy z pocz. XX wieku. Leży w centralnej części Prusewa i stanowi dominantę krajobrazową wsi
– pałac, w miejscu starego dworu, wybudowali Flissbachowie;
– ogród pałacowy: składa się z 3 części – ozdobnej (z tarasem, basenem i symetrycznymi ścieżkami), użytkowej (pełniącej dawniej funkcję warzywnika) oraz krajobrazowej (o charakterze leśnym, z dwoma otoczonymi laskiem polanami);
– folwark pałacowy obejmuje dziedziniec gospodarczy i znajdujące się wokół niego budynki. Obecny kształt nadano mu na początku XX wieku.
guzzi Pomógł: 7 razy Dołączył: 31 Sie 2009 Posty: 172 Skąd: 3miasto
Wysłany: 2009-09-01, 11:13
Zainteresowała mnie sprawa Prusewa i w "DZIEDZICTWO KULTUROWE I KRAJOBRAZ
GMINY KROKOWA" znalazłem kalendarium miejscowości:
1342 r. – majątek po raz pierwszy wymieniony przy opisie granic klasztoru w Oliwie;
1376 r. – nastąpił podział dóbr: jedna część pozostała w rękach braci Stanisława i Mikołaja, synów Wojciecha, drugą przyłączono do Połchówka; Prusewo posiada wówczas prawo chełmińskie i liczy 36 włók, z których wolnizna sołtysa wynosi 3,5 włóki;
2 poł. XIV w. – wieś liczy 36 włóki;
1400 r. – wieś liczy 33 włóki, jest młyn i 3 ogrody;
następnym właścicielem jest Georg Wittke, ze starej szlachty kaszubskiej;
1623 r. – majątek w posiadaniu Gneomara Reinholda Krokowskiego, wieś podlega wówczas władzy Prus, jest królewszczyzną;
1772 – 1797 r. – majątek w posiadaniu rodziny Przebendowskich
1789 r. – wieś, razem z pobliskim Brzynem wchodzi w skład majątku generała Józefa Przebendowskiego;
1798 r. – przechodzi w ręce Zabokrzyckiego;
XIX w. – częste zmiany właścicieli: rodzina Netzlaff, Josef von Reck (1835 r.), Edward von Zastrow, rodzina Karola Wilhelma Timma (1847 r.), Hugo Fliessbach (1902-1945 r.);
1945 r. – własność Skarbu Państwa, zespół dworko – parkowy w użytkowaniu Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej.
Po pierwsze idąc od samego początku: rok 1342 - pierwsza wzmianka o miejscowości ale moim zdaniem chyba w granicach klasztoru w Żarnowcu (albo opactwa w Oliwie) - zasadnicza różnica. Niestety nigdzie nie mogę znaleźć informacji na ten temat.
Po drugie w "Księdzie komturostwa gdańskiego" napisanej na przełomie XiV i XV w. w 1376 roku (4.sierpnia) jest wzmianka na temat Prusewa, w której to, Zygfryd Walpot von Bassenheim, komtur gdański nadaje na prawie chełmińskim Marcinowi wieś Prusewo i urząd sołtysa z obowiązkiem zasiedlenia wsi.
Następna wzmianka o Prusewie w tejże księdze to rok 1447 (6.stycznia) gdzie, Mikołaj Poster komtur gdański transumuje i potwierdza przywilej nadany przez Zygfryda Walpota v. Bassenheim nadając na prawie chełmińskim Maćkowi Maińskiemu wieś Prusewo i urząd sołtysa z obowiązkiem zasiedlenia wsi.
Zaś 25 kwietnia 1376 roku Zygfryd Walpot von Bassenheim, komtur gdański oznajmia, że braciom Stanisławowi i Mikołajowi synom Alberta z Łebcza nadał na prawie polskim połowę dóbr Połchowo w zamian za trzecią część dóbr Brudzewo.
Więcej można byłoby się dowiedzieć z tekstu źródłowego ten niestety jest pisany w staroniemieckim, a to już jest dla mnie problem.
Czyli mamy sprzeczności w postaci dat i nazw. W ww. dokumentach jest też mowa o wielkości majątku.
guzzi Pomógł: 7 razy Dołączył: 31 Sie 2009 Posty: 172 Skąd: 3miasto
Wysłany: 2009-09-01, 11:38
idźmy dalej ...
Następna data to rok 1570 - prawdopodobnie prusewo staje się własnością rodziny Wejherów (biskup v. Wolski sprzedaje dobra Ernestowi v. Wejher) a w 1605 roku syn Ernesta Wejhera – Demetriusz, sprzedał Osieki, łącznie z Charbrowem i Wierzchucinem (oraz Prusewem?) Jerzemu Krokowskiemu (v. Krokow z lini osieckiej).
Rok 1623 - majątek Prusewo jest w posiadaniu starosty lęborskiego i polskiego pułkownika Gneomara Reinholda Krokowskiego, wieś podlega wówczas władzy Prus, jest królewszczyzną;
W 1635 roku - Georg Wittke, ze starej szlachty kaszubskiej odkupuje część majątku ale tylko tzw. wolniznę, majątek pozostaje w rękach Krokowskich.
W roku 1765 generał major wojsk polskich Michał Ernest Rexin (ur. około 1696 r., zm. 1768 r.).trzyma w posiadaniu królewszczyzny Prusewo i Brzyn w powiecie puckim.
1789 - wieś, razem z pobliskim Brzynem wchodzi w skład majątku generała Józefa Przebendowskiego.
1798 - majątek przechodzi w ręce v. Zabokrzyckiego? (brak jakichkolwiek informacji)
1863 - właścicielem miejscowości liczącej wtedy ok. 483 ha jest v. Behrent? (brak jakichkolwiek informacji)
XIX w. – częste zmiany właścicieli: Franz Netzlaff, Josef von Reck (1835 r.), Edward von Zastrow, rodzina Karola Wilhelma Timma (1847 r.), Hugo Fliessbach (1902-1945 r.), (w 1939 r. ) Eckhardt Fliessbach (chorągiewka na budynku gospodarczym EF 1925);
Wówczas majątek wynosił 478 ha.
Kilka nowych faktów, kilka nowych dat - czekam na komentarze i służę materiałami źródłowymi.
guzzi Pomógł: 7 razy Dołączył: 31 Sie 2009 Posty: 172 Skąd: 3miasto
Wysłany: 2009-09-01, 12:01
Wg. "DZIEDZICTWA KULTUROWE I KRAJOBRAZ GMINY KROKOWA":
"...Zespół pałacowo-parkowy położony w centralnej części wsi Prusewo, pomiędzy drogą a krawędzią doliny, po jej zachodniej stronie, na terenie nieznacznie opadającym ku zachodowi. Stanowi on jedyną dominantę krajobrazową na terenie wsi. Układ kompozycyjny założenia jest osiowy i skomponowany w kierunku wschód – zachód, pomiędzy dziedzińcem a ogrodem.
Pałac zbudowany został na początku XX w. dla rodziny Flissbachów, właścicieli majątku w latach 1835–1945. Położony jest on na osi drogi lokalnej prowadzącej z Wierzchucina do Gniewina. Główny korpus pałacu poprzedzony jest obszernym dziedzińcem gospodarczym, wyznaczonym przez budynki folwarku, oraz przez ogród ozdobny położony od strony zachodniej.
Pałac jest budynkiem murowanym z cegły na fundamencie kamiennym, otynkowanym. Składa się z prostokątnego korpusu głównego i przylegających doń symetrycznie, nieco niższych, skrzydeł bocznych. Jest to budynek parterowy z kondygnacją użytkową w dachu, podpiwniczony z dachem mansardowym krytym dachówką. Na osi fasady głównej w parterze znajduje się portyk czterokolumnowy wspierający loggię z dwiema kolumnami oraz przyczółkiem w zwieńczeniu. Na osi elewacji ogrodowej zlokalizowano wydatną, oszkloną werandę z tarasem na piętrze.
Wnętrza pałacu są dwutraktowe z obszernym holem. Niestety nie zachowało się ich pierwotne wyposażenie.
Użytkowo – ozdobny ogród pałacowy rozciąga się za dworem w kierunku południowo-zachodnim.
Założenie ogrodowe składa się z 3 części:
1. ogrodu ozdobnego – położonego przy dworze, skomponowanego osiowo, z tarasem i ścieżką prowadzącą do okrągłego basenu; osiowość podkreślają dwa dęby ozdobne; tę część ogrodu wypełniają partery trawnikowo–kwiatowe o geometrycznym zarysie;
2. ogrodu użytkowego – owocowo-warzywnego, przylegającego do części ozdobnej od strony południowej, oddzielonego żywopłotem z drenia;
3. parku krajobrazowego – zajmującego zach. i pn. część założenia, o układzie swobodnym z dwiema polanami otoczonymi drzewami z pocz. XX w.
Folwark pałacowy składa się z czworobocznego dziedzińca gospodarczego i zgromadzonych wokół niego budynków gospodarczych, pochodzących z początku XX w. Południowe skrzydło stanowi trójczłonowy budynek gospodarczo – mieszkalny, o zróżnicowanej ilości kondygnacji, zwieńczony wysokim dwuspadowym dachem. Od północy usytuowano budynek chlewni i obory. Obok budynku pałacowego po stronie pn. i pd. znajdują się budynki mieszkalne przeznaczone dla służby dworskiej..."
Założenie parkowo-pałacowe_rozplanowanie.jpg Zródło: "Ddziedzictwo kulturowe i krajobraz gminy Krokowa"
W roku 1835 dobra te zakupiła rodzina Flissbachów, którzy gospodarowali tu do 1945 roku.
Chyba coś im się poplątało. Najpierw w kalendarium miejscowości podają informację, iż: "1863 - właścicielem miejscowości liczącej wtedy ok. 483 ha jest v. Behrent? (...)
XIX w. – częste zmiany właścicieli: Franz Netzlaff, Josef von Reck (1835 r.), Edward von Zastrow, rodzina Karola Wilhelma Timma (1847 r.), Hugo Fliessbach (1902-1945 r.)..." a potem, że ród Flissbachów był właścicielem Prusewa od 1835-1945.
Według Gertrudy Pierzynowskiej, Dwory, parki i folwarki Kociewia i Kaszub, Tczew 1998, s. 120, rzeczywiście w 1863 majątek posiadał Behrent, a rok później Flissbachowie. Czyli nie od 1835-1945, a od 1864-1945 r.
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Nie możesz załączać plików na tym forum Możesz ściągać załączniki na tym forum
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Rejestracja
Zaloguj
