Wolne Forum Gdańsk Strona Główna Wolne Forum Gdańsk
Forum miłośników Gdańska

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj

Poprzedni temat «» Następny temat
Przesunięty przez: feyg
2009-02-09, 19:18
Gołębiewo Wielkie - rosyjsko pruski pomnik
Autor Wiadomość
ezet 

Pomógł: 15 razy
Dołączył: 02 Paź 2008
Posty: 1604
Skąd: Pomorze Gdańskie
Wysłany: 2009-02-11, 16:13   

Czesiek, świetne rozpracowanie tematu. Pomnik został postawiony w 1911 roku, więc próżno go szukać na mapie wydanej w 1909 (przeoczyłem informację na trzeciej tablicy). Za to wyraźnie widać cmentarz, zaznaczony prostokątem z krzyżykiem. Czy wiadomo coś o wynikach badań z 1910 roku? Prawdopodobnie gdzieś w pobliżu był lazaret, do którego zwożono żołnierzy pruskich i rosyjskich, rannych podczas oblężenia Danziga.
 
 
ezet 

Pomógł: 15 razy
Dołączył: 02 Paź 2008
Posty: 1604
Skąd: Pomorze Gdańskie
Wysłany: 2009-02-11, 17:32   

Czesiek napisał/a:

Na trzeciej tablicy był napis:"
ERRICHTET VOM SOBBOWITZER KRIEGERVEREIN A.D. 1911


Męczy mnie jeszcze datowanie tego pomnika. Na początku 1814 roku Francuzi podali Danzig i zakończyło się rosyjsko-pruskie oblężenie miasta. Zatem stulecie tych wydarzeń byłoby lepszą okazją do postawienia pomnika. Napis na trzeciej tablicy uwieczniony na pocztówce Marka jest mało czytelny, a cyfra "4", po jej częściowym przetarciu, mogłaby zostać odczytana jako "1". Stąd moje pytanie: czy przytoczony powyżej napis przepisany został z wyraźnej fotografii, starego dokumentu czy z literatury? Krótko mówiąc, z jakiego źródła pochodzi zacytowana inskrypcja z datą roczną - 1911 ?
 
 
Czesiek 

Pomógł: 1 raz
Wiek: 71
Dołączył: 28 Wrz 2008
Posty: 29
Skąd: Langfuhr
Wysłany: 2009-02-11, 18:20   

Data pochodzi z książki opisującej ten fakt. Tekst w j.niemieckim jest w trakcie tłumaczenia. Autorem książeczki jest proboszcz kościoła ewangelickiego w Sobowidzu.
Książeczka została wydana w 1939r, jest w niej ustęp o tym pomniku wydarzeniach z nim związanych. Pomnik stał jeszcze w 1939r dopiero w 1945 został wysadzony w powietrze przez Rosjan.
 
 
 
ezet 

Pomógł: 15 razy
Dołączył: 02 Paź 2008
Posty: 1604
Skąd: Pomorze Gdańskie
Wysłany: 2009-02-11, 19:19   

Dzięki, jest więc nadzieja na kolejne informacje dotyczące cmentarza i pomnika w Gołębiewie.
 
 
Czesiek 

Pomógł: 1 raz
Wiek: 71
Dołączył: 28 Wrz 2008
Posty: 29
Skąd: Langfuhr
Wysłany: 2009-02-13, 23:37   pomnik z Gołębiewa a mapa 1877/1909

Witam. Załączam dwie połączone mapki, lewa jest datowana na 1909/1877 (omawiana w tekście wyżej) i na niej nie ma pomnika, a prawa jest z 1877r tylko inne wydanie i pomnik jest zaznaczony jako "denkmal". Może istniał tam jakiś pomniczek przed 1910r ale to kolejne 40 lat, może uległ czasowi, i ponownie go postawiono. Mapki pochodzą : lewa z linku jw, prawa z KPBC w Toruniu.

denkmal_1877_1909.jpg
połączone mapki golmkau1877/1909
Plik ściągnięto 29280 raz(y) 40,91 KB

 
 
 
ezet 

Pomógł: 15 razy
Dołączył: 02 Paź 2008
Posty: 1604
Skąd: Pomorze Gdańskie
Wysłany: 2009-02-14, 18:35   

Niezwykle ciekawe ustalenia. Gratuluję !!!

denkmal_1877_1909_908.jpg
Plik ściągnięto 29041 raz(y) 51,35 KB

 
 
tplucinski 

Wiek: 77
Dołączył: 22 Lip 2009
Posty: 13
Skąd: Uniwersytet Gdański, chemia
Wysłany: 2009-10-26, 13:28   

Podpis do mapy:"1877_Sobbowitz_1909" zapewne oznacza, że została opracowana w 1909 r. na podstawie starszej mapy, z 1877 r.

Nazwa pliku ściągniętego prawdopodobnie z Archiwum UAM oznacza:
1877 to numeracja arkusza Messtischblatta (coś jak Pas-Słup) a _1909 rok wydania. Przestrzegam przed zbytnim zaufaniem, bo czasem bywały to arkusze później uzupełniane, o czym czasem jest dopisek na dole marginesu. A czasem go nie ma (jeśli skanowany oryginał był np poobcinany). Niemcy bywali dość niefrasobliwi przy unacześnianiu map, oraz w uwidocznieniu daty aktualizacji.
tpluciński
 
 
Czesiek 

Pomógł: 1 raz
Wiek: 71
Dołączył: 28 Wrz 2008
Posty: 29
Skąd: Langfuhr
Wysłany: 2010-04-20, 20:35   opis pomnika (i badań nad nim) opis z książki - 1939

Raport z dochodzenia w sprawie rosyjskich grobów wojskowych w tzw. Lasku Rosyjskim w Gromadzie Golmkau [Gołębiewo] Okręg Dirschau [Tczew].

Dyrektor Muzeum Prowincjonalnego w Danzigu Conwentz [Dyr. Hugo Wilhelm Conwentz-
dyrektor muzeum przyrodniczego w Zielonej Bramie-Zachodniopruskie Muzeum Prowincjonalne]. w dniu 25 września 1910 pod powyższym tytułem dokonał oględzin wyników przeszukania w tzw. Lasku Rosyjskim. Spostrzegliśmy w tym sprawozdaniu co następuje:
Tak zwany Lasek Rosyjski, położony pomiędzy Dużym i Średnim Golmkau [Gołębiewo] posiada płaskie wzniesienie na środku którego znajduje się zagłębienie; nie chodzi jednak o prehistoryczny wał grodziska, ale o zupełnie naturalny twór, prawdopodobnie powstały
w okresie epoki lodowcowej. Ułożenie warstwowe wskazuje na nie zakłócony układ a także odłamki (skorupy) lub inne artefakty możliwe do znalezienia.
Przy kopaniu siedmiu dołów na 3 – 4 m w kwadracie na głębokości 1 – 1,2 m ukazała się warstwa zawierająca wapno i względnie pod tą warstwą leżały ludzkie szkielety. Tylko w jednym dole znajdowały się obok szkieletów kawałki obrobionych drewien sosnowych z żelaznymi gwoźdźmi, a więc szczątki trumien drewnianych, w których ciała w swoim czasie zostały pochowane. W większości pozostałych dołów leżały szkielety wolno w rzędach gęsto obok siebie, z twarzami na wschód. Wykopy w południowej części ukazały około dziewięciu szkieletów nad i pod sobą nawzajem ułożonych, jakby umarłych powrzucano w dużym pośpiechu i następnie dół zasypano. Prawdopodobnie ciała zostały przy tym obficie polane wodą z wapnem, tak że ukazała się w podłożu owa warstwa zawierająca wapno. Szkielety są zachowane ogólnie dobrze, tak że na czaszkach częściowo zachowały się włosy… Wszystkie czaszki rozpoznano jako męskie… Większość szkieletów wskazuje na dodatki przy szyi. Najczęściej były to krzyże żołnierskie z brązu, w jednym wypadku ze srebra, niektóre ze szczątkami emalii. W górnym końcu były bez wyjątku wyposażone w uszka do zawieszania i przy jednym był zachowany także jeszcze kawałek taśmy jedwabnej długości 4,3 cm, na której krzyż pierwotnie był noszony… niektóre krzyże pokazywały obie belki poprzeczne, z których często jedna występowała na ukos; w górnej części znajdowały się rosyjskie znaki pisowni, które jednak nie są wyraźnie czytelne… Przy jednym ze szkieletów leżał obok krzyża z odlewanymi ornamentami jeszcze obrazek Matki Boskiej („Wszystkim Cierpiącym Radość”) z brązu… Według orzeczenia ekspertów mamy tu do czynienia z tak zwanym „Błogosławieństwem dla rekrutów”, które w całej Rosji było dość powszechne. To są odlewy, które prawdopodobnie w setkach przygotowywane były wg oryginalnych części i tanimi pieniędzmi były rozprowadzane wśród żołnierzy poprzez sprzedaż. (Środkowa część 4,5 x 4,5 cm, boczne skrzydła składane ze sobą.)

Wydarzenia historyczne, które leżą u źródła powyższego, są następujące:
W 1813r Danzig został zajęty przez Francuzów (Generał Rapp) i został oblężony przez współpracujące ze sobą oddziały rosyjskie i pruskie (Głównodowodzący Książę Aleksander von Wuerttemberg). Wg notatek rosyjskiego oficera powstały wtedy przenośne szpitale (lazarety) w Golmkau i Praust, podczas gdy główny szpital był w Sopocie.

[tu następuje tekst francuski]

Notatki Oficera Rosyjskiego”Zarys operacji oddziałów alianckich pod Danzigiem”.
wydanie- Frankfurt i Lipsk 1821. Strona 70:
"Do końca maja w szpitalach przebywało około 3 tys. chorych. Główny szpital mieścił się
w Sopocie za Oliwą były też punkty sanitarne[lazarety] w Golmkau [Gołębiewku]
i Praust[Pruszczu]. W okresie późniejszym otwarto szpital - lazaret w Mewe[Gniew], który następnie został przeniesiony do Marienburga[Malborka]"
[koniec cytatu]

W aktach sztabu generalnego wprawdzie nie można nic znaleźć o szpitalu w Golmkau; jednak ta okoliczność wyjaśnia się w taki sposób, iż szpital w Golmkau[Gołębiewie] był przeznaczony dla oddziałów rosyjskich i przy kolejnym połączeniu się z pruskim batalionem obrony terytorialnej[landwehrbataillone] z Danziga (czerwiec 1813) został ponownie rozwiązany. To założenie pasuje także dobrze do wyników oględzin czaszek. Ponieważ napotkane w czerwcu 1813 pruskie bataliony obrony terytorialnej wtedy już miesiącami będąc pod Danzigiem były oddzielone od rosyjskich pułków, można założyć, że masowe groby Rosjan i Prusaków były odrębne… Zatem wszystkie fakty przemawiają zgodnie za tym, że w tak zwanym „Lasku Rosyjskim” w Golmkau zostali pochowani rosyjscy żołnierze alianckiej armii oblężeniowej z 1813r.
Toteż Sobowidzki Związek Weteranów polecił w godnej formie postawić pomnik w „Lasku Rosyjskim” co zostało zrealizowane dzięki zebraniu funduszy a także dzięki szczodremu darowi Przewodniczącego[związku] i udziałowi [wkładowi] Carskiego Rządu Rosji.
[Uroczyte odsłonięcie pomnika odbyło się 18 czerwca 1911r]

Pomnik ma na przedniej stronie trzy tablice, które są wpuszczone w kamień obelisku, z następującym napisem:
[tablica 1]
Spoczywającym tu żołnierzom
Aby o nich zaszczytnie pamiętano
Pomnik prusko-rosyjskiego braterstwa broni 1813-1814.

[tablica 2]
(ten sam tekst w języku rosyjskim)
[tablica 3]
Wzniesiony przez Sobowidzki Związek Weteranów A.D. 1911

Na stronie tylnej:
Wzniesiony przez Sobowidzki Związek Weteranów
Przez jego przewodniczącego, posiadacza dóbr rycerskich
Podporucznika d. R. a. D. Link – Senslau
[Żelisławki]
[7 maja 1894 roku majątek Żelisławki zakupił szlachcic Otto Link,posiadał też Ulkowy.
umiera 12 stycznia 1919 roku]
[poniżej komentarz autora tekstu]
Wzniesienie tego pomnika daje świadectwo subtelnego znaczenia dla nakazującego szacunek majestatu śmierci, który pochyla się nad każdym, kładzie się jednocześnie wieścią na wszystkie narody szanujące ducha przyjaźni i rycerskości; i słowa psalmu (133,1):

„Spójrz, jak miłe i kochane jest to,
że bracia zgodnie obok siebie zamieszkali!”

wartość ma nie samo wnętrze braterstwa krwi czy też wspólnota wsi lub narodów, ale powinien bez wypaczeń swojego wewnętrznego sensu zostać odziany w braterstwo ludzi całego świata. …Aby na całym świecie mogły panować trwały pokój i zgoda [dalej trudne do przetłumaczenia, ale sens jest taki: aby szacunek i czcigodność miały wstęp do domów i serc], wg Apostoła Pawła w liście do Efezjan (2,14) złożone świadectwo:

„On jest naszym pokojem…”
--------
Tłumaczenie z książeczki opisującej parafię ewangielicką w Sobowidzu wydanej w 1939r
 
 
 
Fenix 


Pomógł: 1 raz
Dołączył: 11 Maj 2008
Posty: 146
Skąd: Praust
Wysłany: 2010-04-20, 21:05   

:brawo: za dociekliwość w temacie.
 
 
ezet 

Pomógł: 15 razy
Dołączył: 02 Paź 2008
Posty: 1604
Skąd: Pomorze Gdańskie
Wysłany: 2010-04-21, 20:16   

Czesiek, wielkie dzięki za wspaniałe rozpracowanie jednego z najciekawszych tematów na WFG !!! I punkt dla Ciebie w opcji "Pomógł", za rozwikłanie tajemnicy intrygującego pomnika. :brawo: :flaga: :brawo:
 
 
villaoliva 
Administrator


Pomógł: 19 razy
Wiek: 95
Dołączył: 07 Maj 2008
Posty: 6911
Skąd: Oliva
Wysłany: 2011-04-13, 21:48   Re: Pomnik w Gołębiewie

Czesiek napisał/a:
"Więc jednak grób, cmentarz lub zbiorowa mogiła żołnierzy koalicji antynapoleońskiej, Prusaków i Rosjan."
Jak pamiętają "Starzy Górale" zamieszkali w okolicy, w 1945 Rosjanie uwazając że jest to pomnik niemiecki, strzelali do niego z armat lub możdzierzy, ponieważ to nie pomogło - była to mocna i duża budowla, podłożono ładunki wybuchowe i "buch". Pozostałości po pomniku zostały "rozwleczone" przez miejscowych gospodarzy.
Podobny los miał spotkać też figurę "bożą mękę" która stoi po drugiej stronie drogi. Zwalono tylko postać świętego. Figura stoi do dzisiaj z odnowionym świętym.


Otrzymałem właśnie wiadomość od Pana Tadeusza Ciechanowicza, który inaczej przedstawia powojenne losy tego miejsca:

Historia jest zawsze frapująca, szczególnie w starszym wieku. Jako obecny mieszkaniec Świnoujścia, na opisywany temat trafiłem zupełnie przypadkowo i pewnie potraktowałbym jako nic nie znaczący, gdyby nie pojawiająca się w dyskusji teza o zniszczeniu pomnika przez Rosjan w 1945 roku. Aż tak historii naginać nie trzeba. Pamiętam doskonale tzw. Ruską Górę i pamięta ją zapewne doskonale każdy chłopak z powojennego pokolenia mieszkańców Wielkiego i Średniego Gołębiewa. Wspomniany pomnik stał i miał się dobrze, jeszcze na pewno w końcu lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku.Jako uczeń szkoły podstawowej w Gołębiewie Wielkim często zapuszczałem się wraz z kolegami na tzw. Ruską Górę. Pomnik miał wszystkie tablice i łańcuch okalający w niezłym stanie. Pierwsze "poszły" na złom tablice, jako że były odlane prawdopodobnie z brązu. Łańcuchy "odzyskano" na złom metodą łamania słupków przy pomocy ciągnika. Sama budowla została wysadzona w latach sześćdziesiątych, ale już nie przebywałem tam na stałe. Pamiętam doskonale niewielki cmentarzyk przylegający prawie do szosy Danzig-Starogard, na południowym skraju brzozowego zagajnika. Był to jednak "zwykły" cmentarzyk z grobowcami i napisami w języku niemieckim (którego nie znałem). Między pomnikiem a cmentarzem wydobywano niekiedy piasek do drobnych celów budowlanych. Pozdrawiam. T.C.
_________________

W Oliwie... zawsze zielono www.staraoliwa.pl
 
 
 
doldar 
doldar

Pomógł: 7 razy
Wiek: 66
Dołączył: 07 Sty 2009
Posty: 975
Skąd: Kartuzy/Pruszcz Gd/Suwałki
Wysłany: 2011-05-25, 17:18   

Czesiek napisał/a:
Cytat:
DEN HIER RUHENDEN KRIEGERN ZUM EHRENDEN GEDACHTNIS
EIN DENKMAL DER PREUSSISCH-RUSSISCHEN WAFFENBRUDERSZAFT 1813-1814
ВЪ ПАМЯТЬ РУССКО ПРУССКОГО Р… СОЮЗА 1813-1814
….KRIEGERVEREIN…
]

Na trzeciej tablicy był napis:"
ERRICHTET VOM SOBBOWITZER KRIEGERVEREIN A.D. 1911
Fundatorem i pomysłodawcą pomnika był zamieszkały w SENSLAU (Żelisławki)
"Rittergutsbezitser Leutnant d.R.a.D. Link" potomek rodziny Link włascicieli Żelisławek

d. R. - der Reserve - rezerwy
a. D. - ausser Dienst (dosłownie poza służbą) - emerytowany
W dniu 7 czerwca 1894 właścicielem wsi Żelisławki po rodzinie Pohl został Otto Linck, który zasłużył się dla wsi zbudowaniem szkoły, gorzelni i dworu. Tym samym nie mógł on być potomkiem właścicieli wsi jeśli takim i pierwszym był on sam.
 
 
 
Wolny 

Dołączył: 18 Mar 2014
Posty: 2
Skąd: Polska
Wysłany: 2014-03-18, 19:55   

Czesiek napisał/a:
Pomnik stał jeszcze w 1939r dopiero w 1945 został wysadzony w powietrze przez Rosjan.


Na jakiej podstawie podajesz taką datę?
Na początku lat 60-tych pomnik jeszcze stał i cały!!!
Wojsko Polskie wysadzało go 3 krotnie (prawdopodobnie 1962 rok), w okresie żniw, kto może niech sprawdzi w dokumentacjach woskowych i tam odszuka prawdę i przestanie wprowadzać w błąd wszystkich czytających. Jako ciekawostkę mogę podać, że słupki ogrodzeniowe betonowe wraz łączącymi je łańcuchami są zachowane i stoją w Gołębiewie Wielkim przy skrzyżowaniu.

Dla niektórych czytających niby rozwikłał sprawę pomnika, ale niestety pisze mijając sie z prawdą.
_________________
Wolny
 
 
 
ezet 

Pomógł: 15 razy
Dołączył: 02 Paź 2008
Posty: 1604
Skąd: Pomorze Gdańskie
Wysłany: 2014-03-20, 11:51   

W komentarzach Cześka jest dużo bardzo istotnych wiadomości dotyczących dziejów pomnika, natomiast o okolicznościach jego zniszczenia napisał, że są to informacje od osób z okolicy. Jeżeli kogoś poniosła fantazja o strzelaniu do Denkmala z armat lub moździerzy i wysadzenia w 1945 r., to pewnie nie jego. Ponieważ ostatnia wizyta Cześka na WFG była przeszło dwa lata temu napisałem do niego maila, ale nie wiem, czy korzysta jeszcze z podanej na forum skrzynki.
 
 
Wolny 

Dołączył: 18 Mar 2014
Posty: 2
Skąd: Polska
Wysłany: 2014-03-20, 20:27   

Sam jestem osobą " z okolicy" zatem chciał bym się dowiedzieć na jakiej postawie podał taką wymyśloną datę? Zapewniam, że w 1960 pomnik stał nienaruszony, i istnieją (istniały) fotografie tego pomnika wraz z osobami które urodziły się po 1945 roku i pozowały do zdjęcia przy tym właśnie pomniku.
Pełnych danych personalnych osób pozujących i wówczas posiadających te fotografie podać nie mogę , ale jak jesteś dociekliwy to szukaj ich u Danuty, Elżbiety, Heleny i Jerzego.
Nie wiem gdzie Oni teraz mieszkają i nie wstawię tu skanów tych fotografii,
ale jak już ktoś coś pisze to niech to robi solidnie i uczciwie !
_________________
Wolny
 
 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group

Partnerzy WFG

ibedeker.pl