Wolne Forum Gdańsk Strona Główna Wolne Forum Gdańsk
Forum miłośników Gdańska

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj

Poprzedni temat «» Następny temat
Prusewo / Prüssau
Autor Wiadomość
Kösternitz 

Pomógł: 6 razy
Wiek: 66
Dołączył: 26 Kwi 2009
Posty: 2282
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2009-06-01, 17:42   Prusewo / Prüssau

Pierwszy dokument w którym przeczytamy o Prusewie pochodzi z 1342 roku i dotyczy granic klasztoru Żarnowieckiego w owych czasach. W 1400 roku Prusewo ma 33 włóki, 1 młyn i 3 ogrody. Od 1400 roku do 1863 majątek zmienia właścicieli. Po Adamie z Prusewa majątkiem zarządza rodzina von Wittke, następnie, od 1623 do 1672 roku Prusewo jest królewszczyzną i włada nim Geomar Reinhold Krokowski, a po 1672 roku Prusewo zostaje domeną królewską i przechodzi w ręce rodziny Przebendowskich.

Od 1863 roku właścicielem miejscowości liczącej wtedy ok. 483 ha jest Behrent, a po nim Flisbach, w którego rękach majątek pozostał aż do roku 1945. Po II wojnie światowej Prusewo zostało przejęte przez Skarb Państwa, a na jego terenie utworzono Ośrodek Hodowli Zarodowej.
W tym czasie zespół dworsko - ogrodowy składał się budynku dworu z ok.1910 roku, domku na narzędzia ogrodnicze, ogrodu ozdobno - użytkowego oraz zespołu dwóch dziedzinców dworskich wraz z ich zabudową.

Obecnie dwór wraz z 1,7ha parkiem i dwoma dziedzińcami: frontowym i gospodarczym tworzy zespół dworsko-parkowy wpisany w 1986 do rejestru zabytków województwa pomorskiego.

Źródło - Dwory Pomorza.

1273_ossecken.jpg
Plik ściągnięto 44530 raz(y) 106,35 KB

Dwór - widok ogólny.jpg
Plik ściągnięto 44530 raz(y) 108,58 KB

Dwór - skrzydło północne.jpg
Plik ściągnięto 44530 raz(y) 94,25 KB

Dwór - skrzydło południowe.jpg
Plik ściągnięto 44530 raz(y) 89,17 KB

Ostatnio zmieniony przez ezet 2011-10-22, 15:45, w całości zmieniany 4 razy  
 
 
Kösternitz 

Pomógł: 6 razy
Wiek: 66
Dołączył: 26 Kwi 2009
Posty: 2282
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2009-06-01, 17:48   

Dalsze widoki zabudowań.

Zabudowania gospodarcze po lewej stronie dziedzińca.jpg
Plik ściągnięto 44528 raz(y) 110,04 KB

Mur z prawej strony dziedzińca.jpg
Plik ściągnięto 44528 raz(y) 97,04 KB

Zrujnowane zabudowania gospodarcze od strony drogi.jpg
Plik ściągnięto 44528 raz(y) 67,21 KB

Ruiny budynku widok od drogi.jpg
Plik ściągnięto 44528 raz(y) 93,51 KB

Brama wjazdowa.jpg
Plik ściągnięto 44528 raz(y) 117,87 KB

 
 
Kösternitz 

Pomógł: 6 razy
Wiek: 66
Dołączył: 26 Kwi 2009
Posty: 2282
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2009-06-01, 17:49   

Jeszcze jeden widok na zabudowania.

Zrujnowane zabudowania gospodarcze od strony północnej.jpg
Plik ściągnięto 44525 raz(y) 77,38 KB

 
 
villaoliva 
Administrator


Pomógł: 19 razy
Wiek: 95
Dołączył: 07 Maj 2008
Posty: 6911
Skąd: Oliva
Wysłany: 2009-08-16, 21:28   

Warto dodać za Dworami Pomorza , że

Cytat:
Od roku 1999 do czerwca 2006 w Prusiewie miały miejsce prace remontowo - konserwacyjne, dzięki którym udało się odtworzyć wewnętrzny układ pomieszczeń, a zarazem zaadoptować obiekt na centrum konferencyjno - wypoczynkowe.

Na parterze, w dawnych salonach rozmieszczono restaurację, kawiarnię, salę konferencyjną z własnym zapleczem komputerowym mogącą pomieścić do 60 osób oraz salon połączony z werandą wychodzącą na zachwycający park.
(...)

Park w układzie geometrycznym i angielskim, który niewątpliwie nadaje miejscu niepowtarzalny klimat stanowi zachodnią część założenia, otaczając dwór od tyłu budynku. Na jego terenie znajduje się bogaty starodrzew tj. osiem pomników przyrody w wieku ponad 250 lat, zachowana mała architektura w tym fontanna, aleja różana oraz liczne kompozycje kwiatowe dodające kolorytu wypełnionej zielenią przestrzeni.


Park jest rzeczywiście piekny!

Prusewo 1.JPG
Plik ściągnięto 44379 raz(y) 71,98 KB

Prusewo 2.JPG
Plik ściągnięto 44379 raz(y) 95,8 KB

Prusewo 3.JPG
Plik ściągnięto 44379 raz(y) 47,16 KB

Prusewo 4.JPG
Plik ściągnięto 44379 raz(y) 115,05 KB

_________________

W Oliwie... zawsze zielono www.staraoliwa.pl
Ostatnio zmieniony przez villaoliva 2009-08-16, 21:49, w całości zmieniany 1 raz  
 
 
 
villaoliva 
Administrator


Pomógł: 19 razy
Wiek: 95
Dołączył: 07 Maj 2008
Posty: 6911
Skąd: Oliva
Wysłany: 2009-08-16, 21:44   

Patrząc na największy budynek gospodarczy doszedłem do wniosku że była tam kiedyś wieżyczka. Co o tym sądzicie?

Poniżej nieczynny zegar oraz ostrzelana chorągiewka z 1925 roku.
Cytat:
Od 1863 roku właścicielem miejscowości liczącej wtedy ok. 483 ha jest Behrent, a po nim Flisbach, w którego rękach majątek pozostał aż do roku 1945.

Zapewne to inicjały Flisbacha.

Obecna nazwa dworu to "Sześć Dębów" od 6 ponad 250 letnich okazów znajdujących się w parku.

Prusewo 5.JPG
Plik ściągnięto 44370 raz(y) 63,69 KB

Prusewo 6.JPG
Plik ściągnięto 44370 raz(y) 71,68 KB

Prusewo 7.JPG
Plik ściągnięto 44370 raz(y) 38,61 KB

_________________

W Oliwie... zawsze zielono www.staraoliwa.pl
 
 
 
fritzek 
Oberkalarepa


Pomogła: 10 razy
Wiek: 47
Dołączyła: 07 Maj 2008
Posty: 3529
Skąd: Neufahrwasser b. Danzig
Wysłany: 2009-08-16, 21:50   

Ten dach w ogóle wygląda na przebudowywany wg mnie. Może wieżyczka była, a może miała powstać?
Zegar i oprawa - piękne.
_________________
Rzaba żądzi!
Neufahrwasser...Neufahrwasser
 
 
 
Krzysztof 


Pomógł: 12 razy
Wiek: 78
Dołączył: 23 Cze 2008
Posty: 355
Skąd: Wrzeszcz
Wysłany: 2009-08-16, 21:58   

villaoliva napisał/a:
doszedłem do wniosku że była tam kiedyś wieżyczka

Ja obstawiam komin. Wieżyczce wystarczyłaby konstrukcja drewniana. Mogła tam, albo z tyłu, być gorzelnia, albo inna instalacja wymagająca kotła, a co za tym idzie - komina. Trochę szeroki ten walec. Albo był to duży kocioł i wysoki komin, albo ktoś cierpiał na manię wielkości. Mogła to być, również, wieża ciśnień.
 
 
villaoliva 
Administrator


Pomógł: 19 razy
Wiek: 95
Dołączył: 07 Maj 2008
Posty: 6911
Skąd: Oliva
Wysłany: 2009-08-16, 22:04   

To co widać jest lekko zwężające się ku szczytowi i pokryte dachówką.

Prusewo 8.JPG
Plik ściągnięto 44366 raz(y) 32,53 KB

_________________

W Oliwie... zawsze zielono www.staraoliwa.pl
 
 
 
Krzysztof 


Pomógł: 12 razy
Wiek: 78
Dołączył: 23 Cze 2008
Posty: 355
Skąd: Wrzeszcz
Wysłany: 2009-08-16, 22:35   

villaoliva napisał/a:
To co widać jest lekko zwężające się ku szczytowi i pokryte dachówką.

Ciekawe, co jest za dachówkami :?:
 
 
villaoliva 
Administrator


Pomógł: 19 razy
Wiek: 95
Dołączył: 07 Maj 2008
Posty: 6911
Skąd: Oliva
Wysłany: 2009-08-17, 10:35   

Kösternitz napisał/a:
Źródło - Dwory Pomorza.


Inne datowanie i pisownię ostatniej rodziny, która posiadała Prusewo podaje Krokowa.pl

Cytat:
Dawny majątek ziemski, położony 2 km na południe od Wierzchucina i 2,5 km na zachód od Jeziora Żarnowieckiego.
Dobra Prusewo po raz pierwszy pojawiły się w dokumencie opisującym granice klasztoru w Oliwie, w 1342 roku. Według zapisów z 1376 roku, majątek ten podzielono na dwie części – jedna pozostała w rękach braci Stanisława i Mikołaja, drugą przyłączono do Połchówka. Dalsze losy Prusewa są mało znane. Wiadomo iż majątek wielokrotnie zmieniał właścicieli (byli nimi m.in. Wittke, Krokowscy, Przebendowscy i Zabokrzyccy). W roku 1835 dobra te zakupiła rodzina Flissbachów, którzy gospodarowali tu do 1945 roku. Po zakończeniu wojny majątek przeszedł na własność skarbu państwa. Utworzono tu Państwowe Gospodarstwo Rolne, przekształcone później w Ośrodek Hodowli Zarodowej. Po 1989 roku ośrodek został sprywatyzowany, jednak już w połowie lat 1990. zbankrutował.
Atrakcje
¤ zespół pałacowo-parkowy z pocz. XX wieku. Leży w centralnej części Prusewa i stanowi dominantę krajobrazową wsi
– pałac, w miejscu starego dworu, wybudowali Flissbachowie;
– ogród pałacowy: składa się z 3 części – ozdobnej (z tarasem, basenem i symetrycznymi ścieżkami), użytkowej (pełniącej dawniej funkcję warzywnika) oraz krajobrazowej (o charakterze leśnym, z dwoma otoczonymi laskiem polanami);
– folwark pałacowy obejmuje dziedziniec gospodarczy i znajdujące się wokół niego budynki. Obecny kształt nadano mu na początku XX wieku.
_________________

W Oliwie... zawsze zielono www.staraoliwa.pl
 
 
 
guzzi 

Pomógł: 7 razy
Dołączył: 31 Sie 2009
Posty: 172
Skąd: 3miasto
Wysłany: 2009-09-01, 10:13   

Zainteresowała mnie sprawa Prusewa i w "DZIEDZICTWO KULTUROWE I KRAJOBRAZ
GMINY KROKOWA" znalazłem kalendarium miejscowości:

1342 r. – majątek po raz pierwszy wymieniony przy opisie granic klasztoru w Oliwie;
1376 r. – nastąpił podział dóbr: jedna część pozostała w rękach braci Stanisława i Mikołaja, synów Wojciecha, drugą przyłączono do Połchówka; Prusewo posiada wówczas prawo chełmińskie i liczy 36 włók, z których wolnizna sołtysa wynosi 3,5 włóki;

2 poł. XIV w. – wieś liczy 36 włóki;

1400 r. – wieś liczy 33 włóki, jest młyn i 3 ogrody;
następnym właścicielem jest Georg Wittke, ze starej szlachty kaszubskiej;
1623 r. – majątek w posiadaniu Gneomara Reinholda Krokowskiego, wieś podlega wówczas władzy Prus, jest królewszczyzną;
1772 – 1797 r. – majątek w posiadaniu rodziny Przebendowskich
1789 r. – wieś, razem z pobliskim Brzynem wchodzi w skład majątku generała Józefa Przebendowskiego;
1798 r. – przechodzi w ręce Zabokrzyckiego;
XIX w. – częste zmiany właścicieli: rodzina Netzlaff, Josef von Reck (1835 r.), Edward von Zastrow, rodzina Karola Wilhelma Timma (1847 r.), Hugo Fliessbach (1902-1945 r.);
1945 r. – własność Skarbu Państwa, zespół dworko – parkowy w użytkowaniu Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej.

Po pierwsze idąc od samego początku: rok 1342 - pierwsza wzmianka o miejscowości ale moim zdaniem chyba w granicach klasztoru w Żarnowcu (albo opactwa w Oliwie) - zasadnicza różnica. Niestety nigdzie nie mogę znaleźć informacji na ten temat.

Po drugie w "Księdzie komturostwa danzigiego" napisanej na przełomie XiV i XV w. w 1376 roku (4.sierpnia) jest wzmianka na temat Prusewa, w której to, Zygfryd Walpot von Bassenheim, komtur danzigi nadaje na prawie chełmińskim Marcinowi wieś Prusewo i urząd sołtysa z obowiązkiem zasiedlenia wsi.
Następna wzmianka o Prusewie w tejże księdze to rok 1447 (6.stycznia) gdzie, Mikołaj Poster komtur danzigi transumuje i potwierdza przywilej nadany przez Zygfryda Walpota v. Bassenheim nadając na prawie chełmińskim Maćkowi Maińskiemu wieś Prusewo i urząd sołtysa z obowiązkiem zasiedlenia wsi.

Zaś 25 kwietnia 1376 roku Zygfryd Walpot von Bassenheim, komtur danzigi oznajmia, że braciom Stanisławowi i Mikołajowi synom Alberta z Łebcza nadał na prawie polskim połowę dóbr Połchowo w zamian za trzecią część dóbr Brudzewo.

Więcej można byłoby się dowiedzieć z tekstu źródłowego ten niestety jest pisany w staroniemieckim, a to już jest dla mnie problem.

Czyli mamy sprzeczności w postaci dat i nazw. W ww. dokumentach jest też mowa o wielkości majątku.
 
 
guzzi 

Pomógł: 7 razy
Dołączył: 31 Sie 2009
Posty: 172
Skąd: 3miasto
Wysłany: 2009-09-01, 10:38   

idźmy dalej ...

Następna data to rok 1570 - prawdopodobnie prusewo staje się własnością rodziny Wejherów (biskup v. Wolski sprzedaje dobra Ernestowi v. Wejher) a w 1605 roku syn Ernesta Wejhera – Demetriusz, sprzedał Osieki, łącznie z Charbrowem i Wierzchucinem (oraz Prusewem?) Jerzemu Krokowskiemu (v. Krokow z lini osieckiej).

Rok 1623 - majątek Prusewo jest w posiadaniu starosty lęborskiego i polskiego pułkownika Gneomara Reinholda Krokowskiego, wieś podlega wówczas władzy Prus, jest królewszczyzną;

W 1635 roku - Georg Wittke, ze starej szlachty kaszubskiej odkupuje część majątku ale tylko tzw. wolniznę, majątek pozostaje w rękach Krokowskich.

W roku 1765 generał major wojsk polskich Michał Ernest Rexin (ur. około 1696 r., zm. 1768 r.).trzyma w posiadaniu królewszczyzny Prusewo i Brzyn w powiecie puckim.

1789 - wieś, razem z pobliskim Brzynem wchodzi w skład majątku generała Józefa Przebendowskiego.

1798 - majątek przechodzi w ręce v. Zabokrzyckiego? (brak jakichkolwiek informacji)

1863 - właścicielem miejscowości liczącej wtedy ok. 483 ha jest v. Behrent? (brak jakichkolwiek informacji)

XIX w. – częste zmiany właścicieli: Franz Netzlaff, Josef von Reck (1835 r.), Edward von Zastrow, rodzina Karola Wilhelma Timma (1847 r.), Hugo Fliessbach (1902-1945 r.), (w 1939 r. ) Eckhardt Fliessbach (chorągiewka na budynku gospodarczym EF 1925);
Wówczas majątek wynosił 478 ha.

Kilka nowych faktów, kilka nowych dat - czekam na komentarze i służę materiałami źródłowymi.
 
 
guzzi 

Pomógł: 7 razy
Dołączył: 31 Sie 2009
Posty: 172
Skąd: 3miasto
Wysłany: 2009-09-01, 11:01   

Wg. "DZIEDZICTWA KULTUROWE I KRAJOBRAZ GMINY KROKOWA":
"...Zespół pałacowo-parkowy położony w centralnej części wsi Prusewo, pomiędzy drogą a krawędzią doliny, po jej zachodniej stronie, na terenie nieznacznie opadającym ku zachodowi. Stanowi on jedyną dominantę krajobrazową na terenie wsi. Układ kompozycyjny założenia jest osiowy i skomponowany w kierunku wschód – zachód, pomiędzy dziedzińcem a ogrodem.
Pałac zbudowany został na początku XX w. dla rodziny Flissbachów, właścicieli majątku w latach 1835–1945. Położony jest on na osi drogi lokalnej prowadzącej z Wierzchucina do Gniewina. Główny korpus pałacu poprzedzony jest obszernym dziedzińcem gospodarczym, wyznaczonym przez budynki folwarku, oraz przez ogród ozdobny położony od strony zachodniej.
Pałac jest budynkiem murowanym z cegły na fundamencie kamiennym, otynkowanym. Składa się z prostokątnego korpusu głównego i przylegających doń symetrycznie, nieco niższych, skrzydeł bocznych. Jest to budynek parterowy z kondygnacją użytkową w dachu, podpiwniczony z dachem mansardowym krytym dachówką. Na osi fasady głównej w parterze znajduje się portyk czterokolumnowy wspierający loggię z dwiema kolumnami oraz przyczółkiem w zwieńczeniu. Na osi elewacji ogrodowej zlokalizowano wydatną, oszkloną werandę z tarasem na piętrze.
Wnętrza pałacu są dwutraktowe z obszernym holem. Niestety nie zachowało się ich pierwotne wyposażenie.
Użytkowo – ozdobny ogród pałacowy rozciąga się za dworem w kierunku południowo-zachodnim.
Założenie ogrodowe składa się z 3 części:
1. ogrodu ozdobnego – położonego przy dworze, skomponowanego osiowo, z tarasem i ścieżką prowadzącą do okrągłego basenu; osiowość podkreślają dwa dęby ozdobne; tę część ogrodu wypełniają partery trawnikowo–kwiatowe o geometrycznym zarysie;
2. ogrodu użytkowego – owocowo-warzywnego, przylegającego do części ozdobnej od strony południowej, oddzielonego żywopłotem z drenia;
3. parku krajobrazowego – zajmującego zach. i pn. część założenia, o układzie swobodnym z dwiema polanami otoczonymi drzewami z pocz. XX w.
Folwark pałacowy składa się z czworobocznego dziedzińca gospodarczego i zgromadzonych wokół niego budynków gospodarczych, pochodzących z początku XX w. Południowe skrzydło stanowi trójczłonowy budynek gospodarczo – mieszkalny, o zróżnicowanej ilości kondygnacji, zwieńczony wysokim dwuspadowym dachem. Od północy usytuowano budynek chlewni i obory. Obok budynku pałacowego po stronie pn. i pd. znajdują się budynki mieszkalne przeznaczone dla służby dworskiej..."

Założenie parkowo-pałacowe_rozplanowanie.jpg
Zródło: "Ddziedzictwo kulturowe i krajobraz gminy Krokowa"
Plik ściągnięto 44240 raz(y) 51,65 KB

 
 
villaoliva 
Administrator


Pomógł: 19 razy
Wiek: 95
Dołączył: 07 Maj 2008
Posty: 6911
Skąd: Oliva
Wysłany: 2009-09-01, 11:21   

guzzi napisał/a:
Zainteresowała mnie sprawa Prusewa i w "DZIEDZICTWO KULTUROWE I KRAJOBRAZ
GMINY KROKOWA" znalazłem kalendarium miejscowości


Niesamowite doprecyzowanie faktów! :brawo:
_________________

W Oliwie... zawsze zielono www.staraoliwa.pl
 
 
 
ezet 

Pomógł: 15 razy
Dołączył: 02 Paź 2008
Posty: 1604
Skąd: Pomorze Gdańskie
Wysłany: 2009-09-01, 12:49   

guzzi napisał/a:
Wg. "DZIEDZICTWA KULTUROWE I KRAJOBRAZ GMINY KROKOWA":

Pałac zbudowany został na początku XX w. dla rodziny Flissbachów, właścicieli majątku w latach 1835–1945. "



Cytat:
SERWIS INFORMACYJNY GMINY KROKOWA http://www.krokowa.pl/ind...=178&Itemid=128

Prusewo

W roku 1835 dobra te zakupiła rodzina Flissbachów, którzy gospodarowali tu do 1945 roku.


Chyba coś im się poplątało. Najpierw w kalendarium miejscowości podają informację, iż: "1863 - właścicielem miejscowości liczącej wtedy ok. 483 ha jest v. Behrent? (...)
XIX w. – częste zmiany właścicieli: Franz Netzlaff, Josef von Reck (1835 r.), Edward von Zastrow, rodzina Karola Wilhelma Timma (1847 r.), Hugo Fliessbach (1902-1945 r.)..." a potem, że ród Flissbachów był właścicielem Prusewa od 1835-1945.

Według Gertrudy Pierzynowskiej, Dwory, parki i folwarki Kociewia i Kaszub, Tczew 1998, s. 120, rzeczywiście w 1863 majątek posiadał Behrent, a rok później Flissbachowie. Czyli nie od 1835-1945, a od 1864-1945 r.
 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group

Partnerzy WFG

ibedeker.pl