| |
Wolne Forum Gdańsk
Forum miłośników Gdańska |
 |
Pocztówki, zdjęcia, dokumenty - Nowakowo / Bollwerk / Terranova
Kösternitz - 2013-11-20, 15:29
Temat postu: Nowakowo / Bollwerk / Terranova
Informacja z strony Katalog zabytków osadnictwa holenderskiego w Polsce : | Cytat: | Nazwa Nowakowo obejmuje trzy miejscowości, Bollwerk, Stare Nowakowo - Alt Terranova i Nowe Nowakowo - Neu Terranova. Najstarszą częścią jest dawny Bollwerk wzmiankowany w 1348 r. należący do Starego Miasta Elbląga. Była tu chroniona niewielką fortecą przeprawa przez rzekę Elbląg a przy przeprawie stała słynna karczma, należąca do angielskiej Kampanii Wschodniej, przebudowana w latach 1632-37. W dwudziestoleciu między wojennym obszar wsi wynosił 523 ha i żyło tu 334 mieszkańców. Obszar Nowego i Starego Nowakowo do 1741 r. był mokradłem, które osuszać zaczął pruski intendent zarządzający ziemskimi posiadłościami Elbląga Poehling. Założono wówczas wieś Stare Nowakowo - Terra nova. Kiedy do 1808 roku osuszono dalsze tereny w płn. części nowozałożoną wieś nazwano Neu Teranova w odróżnieniu od wcześniejszej osady. Obecność mennonitów poświadczona jest jedynie w części dawnego Bollwerku. W 1820 r. na 102 mieszkaców 9 wywodziło się od holenderskich osadników.
Układ przestrzenny wsi Bollwerk ulegał zmianie, kształt ulicówki przywałowej mógł wykształcić się w 2 poł. XVIII w.
Krajobraz kulturowy wsi uległ destrukcji, we wsch. części dawnego Bollwerku są praktycznie wszystkie nowe zabudowania; po stronie zachodniej istnieje kilka historycznych budynków, murowany, neoklasyczny dom nr 9, dawna gospoda z pocz. XXw. oraz jeszcze dwie zagrody holenderskie w typie wzdłużnym lecz już z murowanymi domami z pocz. XXw., współcześnie przebudowanymi, jeden omurowany dom drewniany i znajdujący się w ruinie drewniany budynek mieszkalny z ok. poł. XIXw. pozostałość także dawnej zagrody holenderskiej w typie wzdłużnym. w płn. części po powodzi z lat 80 - tych niemal wszystkie stare domy zostały rozebrane, zachował się jeden dom z dawnej zagrody w typie kątowym ostatni. Nie dotrwał dom podcieniowy z 1818 r. a gospoda "dom pod siedmioma szczytami" rozebrany został po 1945 r.
Gwałtownym tempie zanika, zachowała się praktycznie jedna zagroda holenderska oraz szczątkowo kilka innych; rozebrane zostały 2 domy podcieniowe znajdujące się w układzie zagrody holenderskiej; od lat 80 -tych XXw. pojawia się współczesna zabudowa na starych siedliskach, szczególnie intensywnie od lat 90. XXw. Widoczne są jeszcze poldery, układ rowów i kanałów, terpy oraz zieleń przydrożna - na drogach lokalnych i do poszczególnych gospodarstw obsadzona wierzbami, wtórnie jesiony i lipy przy głównej drodze. |
Kösternitz - 2013-12-02, 00:44
Dom pod siedmioma szczytami.
Kösternitz - 2013-12-02, 14:24
Inna perspektywa domu pod siedmioma szczytami.
Kösternitz - 2014-07-24, 21:58
Jeszcze jedno ujęcie
|
|