Wolne Forum Gdańsk
Forum miłośników Gdańska

Historia - Cmentarz Żołnierzy Radzieckich w Gdańsku

villaoliva - 2010-04-05, 00:25
Temat postu: Cmentarz Żołnierzy Radzieckich w Danzigu
Cmentarz Żołnierzy Radzieckich w Danzigu. W dzieciństwie zawsze kojarzyłem to miejsce z kolumną i tajemniczą kulą górującą nad lasem i placem Zebrań Ludowych. Do tego jeszcze powrócę.

Niewiele udało się informacji znaleźć na temat powstania tego miejsca. Sprzeczne są również daty.

za stroną odkrywca.pl

Cytat:
W marcu 1945 r. danzigie okolice zostały ostatecznie zamknięte w kleszczach radzieckiego oblężenia. W trakcie zażartych walk o dobrze umocniony Danzig zginęło ponad trzy tysiące czerwonoarmistów.

Kilkanaście miesięcy później rozległy teren wzdłuż obecnej ulicy Giełguda przeznaczono na miejsce pochówku poległych żołnierzy. Wojenny obłęd nie oszczędził też zwycięskiej armii - wielu zdobywców i późniejszych katów dawnego Danziga oddało to co najcenniejsze - własne życie.

Udział Armii Czerwonej w barbarzyńskim zniszczeniu miasta jest jednoznacznie wyjaśniony, mimo tego wizyta na radzieckim cmentarzu domaga się właściwej powagi i skupienia. Wyobraźnie poruszyć mogą całe rzędy milczących nagrobnych gwiazd, kryjących tajemnicę dramatycznych wydarzeń z wiosny 1945 r. Okalające miejsce pochówku obramowanie wyłożono płytami z nazwiskami poległych żołnierzy. Nad zacisznym cmentarzem dominuje osadzony na wyniesieniu ogromny obelisk z napisami w językach polskim oraz rosyjskim: "Odnieśliście wielkie zwycięstwo, byliście nieustraszeni w boju, oddaliście życie własne za słuszną sprawę. Bohaterom radzieckim poległym w 1945 r. przy wyzwalaniu Danziga - mieszkańcy Danziga". W pobliżu zauważyć też można pomnik wyobrażający opłakujące poległych mężów i synów radzieckie kobiety. Cmentarz uchronił się przed falą dekomunizacji, jaka po 1989 r. objęła nazwy danzigich ulic czy zakładów. Zaciszna i zapomniana nekropolia symbolizuje dzisiaj zagmatwaną historię miasta, a zwłaszcza jej polsko-rosyjskie rozdziały.


Opłakujące to "Matka i córka" - pomnik stojący po prawej stronie wejścia na cmentarz, na którym to pochowano 3089 lub 3092 żołnierzy, jeńców wojennych i obywateli ZSRR zmarłych na terenie Danziga. Połowa mogił jest bezimienna. W latach PRL miejsce określano mianem cmentarza - mauzoleum.
Nad całą nekropolią dominuje osadzony na wyniesieniu ogromy obelisk, który pochodzi z 1949 roku. Na obelisku, który zaprojektował danzigi artysta rzeźbiarz Alfons Łosowski, prócz napisów widnieje płaskorzeźba z postaciami czerwonoarmisty, radzieckiego oficera i czołgisty.


Wedle pommerania.pl

Cytat:
Cmentarz swój dzisiejszy kształt uzyskał w 1955 roku. Został on rozplanowany na zasadzie wznoszących się trzech tarasów. Na pierwszym najniższym znajdują się mogiły z nagrobkami w kształcie pięcio ramiennej gwiazdy. Groby otoczone są obramowaniem na którym znajdują się tablice z nazwiskami poległych żołnierzy.


Cytat:
Z prawej strony obelisku znajduje się ścieżka która stopniowo wspina się na kolejny najwyższy taras. Znajduje się tu postument górujący nad cmentarzem na szczycie którego znajduje się rosyjski symbol Miru


No i tu właśnie pojawiają się pytania. Cmentarz powstał w 1946. Na wzniesieniu zaś znajduje się kolumna z kulą i datą 1947. Zastanawia mnie czy to data powstania cmentarza czy tylko tej kolumny? I druga sprawa, czy ktoś zna treść tablicy która się na niej znajdowała?

villaoliva - 2010-05-06, 15:01

Tak cmentarz wyglądał około 1970 roku. Kolumna stoi na odsłoniętym wzgórzu. Dziś zasłania ją las.
villaoliva - 2010-05-08, 20:45

Fragment artykułu o działalności Pomorskiego Towarzystwa Genealogiczne z Kalendarza Danzigiego na rok 2009.

Cytat:
Dlatego obecnie najtrudniejszym zadaniem przy ustalaniu pierwotnego miejsca pochówku żołnierza radzieckiego jest określenie polskiej nazwy miejscowości, która w oryginalnym dokumencie podana jest w niemiecko-rosyjskiej pisowni, tak jak spisał to z mapy (często błędnie) pisarz sztabowy, wypełniający raport o stratach. Dużą pomoc w takich przypadkach stanowią dołączane do raportów (niestety dość rzadko) topograficzne plany położenia grobów. Dopiero ta informacja umożliwia określenie cmentarza, na który została dokonana ekshumacja.

Dwa przykłady dokumentów frontowych, bezpośrednio związany z Danzigiem pokazano poniżej.


Cytat:
Na planie zaznaczone są groby trzech oficerów radzieckich (trójkąciki z krzyżykami, oznaczone numerami 5,6,7), którzy polegli 4 kwietnia 1945 roku i zostali pochowani nad Opływem Motławy, przy dzisiejszej ulicy Grodza Kamienna. Ich ciała przeniesiono po wojnie na cmentarz przy ul. Giełguda, ale tylko jednego można było zidentyfikować. Nazwisko lejtenanta Fiodora Georgijewicza Dorogawcewa, dowódcy kompanii piechoty widnieje dzisiaj na kamiennej płycie cmentarza. Dwaj pozostali oficerowie – Kułokow Iwan Antonowicz i Ryżkow Aleksej Dmitriewicz zostali pochowani na ul.Giełguda jako nieznani.


Cytat:
jest to plan usytuowania grobu dziewiętnastoletniego młodszego sierżanta (odpowiednik polskiego kaprala) Dmitrija Aleksejewicza Gusarowa, który poległ 27 marca 1945 roku i został pochowany przy dzisiejszej ulicy Pomorskiej. Po wojnie grób przeniesiono, ale nazwiska nie udało się ustalić i żołnierz prawdopodobnie spoczywa na cmentarzu przy ul.Giełguda jako jeden z nieznanych.

villaoliva - 2010-05-14, 00:09

W sobotę 8 maja w Gazecie Wyborczej był apel do czytelników by poszukali zdjęć tego miejsca, może wspólnie uda się dowiedzieć jaka tablica znajdowała się na kolumnie. Jak na razie odezwał się Maciej Kosycarz.

Cytat:
Tomek !
W załączniku zdjęcia tablicy gdzie składano kwiaty, zanim postawiono pomnik
Króla Jana III Sobieskiego. Nie wiem jakie były dalsze losy tej tablicy, być
może trafiła na cmentarz żołnierzy radzieckich. Jak sie nazywala udalo mi
sie ostatnio ustalić dzięki słuchaczowi Radia Danzig. Zdjęcie jest w albumie cz. II na stronie 48.

Aktualny opis zdjęć brzmi tak:

"Prawie do polowy lat 60 na Targu Drzewnym tuz obok miejsca, gdzie obecnie
jest pomnik Jana III Sobieskiego znajdowała sie tymczasowa tablica
pamiątkowa poświecona Żolnierzom Wyzwolicielom, gdzie skladano kwiaty i
pelniona wartę. 1962 Fot. Zbigniew Kosycarz / KFP"


Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group