Wolne Forum Gdańsk
Forum miłośników Gdańska

Pocztówki, zdjęcia, dokumenty - Garczyn

feyg - 2009-04-24, 22:26
Temat postu: Garczyn
Cytat:
W 1927 r. Maria Wittek Komendantka Naczelna Przysposobienia Wojskowego Kobiet wybrała miejsce na stały obóz PWK we wsi Garczyn na Pomorzu (obecnie województwo pomorskie, powiat i gmina Kościerzyna, gmina Linowo). Uczestniczki pierwszego obozu w 1928 r. same wykarczowały polanę na plac apelowy. Odtąd aż do wybuchu wojny w Garczynie organizowane były obozy PWK - do 1936 r. w obozie przeszkolono 4324 dziewczęta. W 2000 r. w Powiatowym Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym im. Marszałka Józefa Piłsudskiego (istniejącym obecnie na terenie dawnego obozu PWK) odsłonięto pamiątkowy obelisk upamiętniający postać Marii Wittek oraz działalność obozu PWK. Więcej szczegółów zawiera wydana przez MON w 2002 r. monografia Anny Markert "Przysposobienie Wojskowe Kobiet (1922-1939). Zarys historii, dokumenty i materiały.

źródło

groszek - 2009-04-25, 15:56

Byłam na takim obozie . W roku --- hmmm ---- czasy prehistoryczne ;-) . Ale już po wojnie , po wojnie :hihi: .
Ponury - 2009-04-25, 20:22

Byłem tam na obozie w technikum, jakieś 12 lat temu.

Niezłe okolice i wysoprocentowe imprezy :)

Krzysztof - 2009-04-25, 21:31

feyg napisał/a:
Cytat:
W 1927 r. Maria Wittek Komendantka Naczelna Przysposobienia Wojskowego Kobiet wybrała miejsce na stały obóz PWK we wsi Garczyn na Pomorzu

Jeśli to prawda, to gdzie odbywały się wcześniejsze obozy :?:
Mam kilka zdjęć z takiego obozy z 1926 r. Była na nim moja ciocia. Zdjęcia są z tyłu opisane "lipiec sierpień 1926", niestety nie ma nazwy miejsca, w którym obóz był. Sądząc po lesie sosnowym i dużym jeziorze, na drugim planie pierwszego zdjęcia, byłem przekonany, że to Garczyn - właśnie :-? Teraz mam wątpliwości.

villaoliva - 2009-04-25, 21:39

W 1927 wybrano Garczyn na stały obóz.
Może wcześniej też organizowano tam obozy?

Krzysztof - 2009-04-25, 21:43

Może :?:
I jeszcze 4 z życia obozowego i ku pamięci.

feyg - 2009-04-26, 17:19

Poprzednikiem Przysposobienia Wojskowego Kobiet była Ochotnicza Legia Kobiet (1918-22). W Centralnym Archiwum Wojskowym zachował się tom akt:
Cytat:
I.335.192 II Ochotnicza Legia Kobiet Obóz Pułaskiego Grupa (Pomorze) (1 j.a.)

Ciekawe co kryje się pod nazwą "Obóz Pułaskiego" i gdzie on się mieścił?

feyg - 2009-04-26, 17:25

Co do obozu PWK w Garczynie to znalazłem informacje że:
Cytat:
PWK posiadało własne ośrodki szkoleniowe, często istniejące do dziś jako obozy sportowo-szkoleniowe różnych instytucji. Słynny Garczyn koło Kościerzyny nad jeziorem o tej samej nazwie na Pomorzu, Istebna nad Olzą, Koszewniki koło Grodna, Charzykowo koło Poznania [Charzykowy koło Chojnic?], Spała koło Tomaszowa i wiele innych.

źródło

Zbiór fotografii z obozu w Garczynie posiada Danziga Galeria Fotografii, był on prezentowany w roku 2006 na wystawie "Prawakacje"
Cytat:
Zbiór zdjęć, darowany przez Jerzego Wiktorskiego w postaci szklanych klisz formatu 9x12 cm przypomina ideę powołania i działania organizacji pod nazwą Przysposobienie Wojskowe Kobiet, a także istnienie w jej ramach stałego obozu letniego w Garczynie (jednego z siedmiu w międzywojennej Polsce). Od roku szkolnego 1937/38 Ministerstwo Wyznań religijnych i Oświecenia Publicznego w porozumieniu z ministrem spraw wojskowych wprowadziło do ostatnich dwóch klas licealnych obowiązkowy przedmiot pdok ( przysposobienie do obrony kraju). Program szkolnych hufców przewidywał między innymi udział w letnich obozach szkoleniowych. Udział w hufcach i uzupełniających je obozach były warunkiem uzyskania świadectwa dojrzałości. Kombatantki I wojny światowej, przekonane o potrzebie udziału kobiet w obronie świeżo odzyskanej niepodległości, czyniły starania, by ich uczestnictwo we wciąż grożącej nowej wojnie nie było żywiołowe, lecz włączone w działania regularnych sił zbrojnych. Ponadto uważały, że zorganizowany udział kobiet w obronie kraju dopełni przyznane im w 1918 roku prawa obywatelskie (początki ruchu feministycznego?). Zamierzenia inicjatorek ruchu były z biegiem lat akceptowane przez coraz szersze kręgi kobiet, a powoli władze państwowe zaczynały uważać je za ważne. Najpierw przystąpiły do współdziałania kobiety należące do organizacji społecznych pomocnych wojsku w czasie I wojny światowej. Dużo później, już wobec wyraźnych oznak zagrożenia państwa, na apel organizatorek odpowiedziały prawie wszystkie stowarzyszenia polskie zrzeszające kobiety. W końcu - w przededniu wojny - dołączyły do niego masy nie zrzeszone, również ogarnięte pragnieniem uczestnictwa w obronie ojczyzny. Czołowymi postaciami ruchu były m.in. Maria Wittekówna, Stefania Frołowiczowa - komendantki i inicjatorki Organizacji Przysposobienia Wojskowego Kobiet oraz Elżbieta Zawacka - aktualnie 97-letnia generał i profesor, badaczka i dokumentalistka ruchu, który kulminację osiągnął w ostatnich tygodniach przed wybuchem wojny 1939 roku. Wiele z tzw. pewiaczek brało czynny udział w II wojnie światowej.

Na obozach PWK zasadniczą rolę wychowawczą odgrywał bezwzględnie przestrzegany rytm pracy, zdobywanie umiejętności praktycznych, wzmożenie tężyzny fizycznej i wyrabianie psychicznej odporności. Program obfitował w zajęcia z musztry i regulaminów, aby pewiaczka, znalazłszy się w jednostce wojskowej, nie raziła "cywilnym" zachowaniem. Głównym celem było wychowanie kobiet - żołnierzy i obywatelek.

Pomimo tak patriotycznej idei i poważnych założeń programowych, życie obozowe urozmaicały występy ogniskowe, śpiewy chóralne, zawody sportowe, kąpiele w jeziorze i nauka pływania. Na fotografiach widzimy piękne, roześmiane dziewczęta, chętnie pozujące do zdjęć - świadome swego młodzieńczego czaru. Z dumą prezentowały noszone przez siebie mundury. Dzięki zachowanym zdjęciom możemy je zobaczyć podczas musztry, w kolumnie marszowej, w czasie obowiązkowych zajęć sportowych i służby kuchennej, przy myciu menażek na pomoście, podglądać w czasie kąpieli. Widać przedwojenne namioty, urządzenia obozowe np. drewnianą wieżę do skoków do wody, prowizoryczny budynek dworcowy (do obozu prowadziła bocznica kolejowa, zbudowana przed wizytacją prezydenta Mościckiego, aby mógł tam zajechać swoją salonką). Uczestniczkami obozów garczyńskich były marszałkówny Piłsudskie - Wanda i Jadwiga. Ich matka, marszałkowa Aleksandra Piłsudska (kierowniczka Biura Wywiadowczyń I Brygady) była także propagatorką ruchu przysposobienia wojskowego kobiet, podobnie jak i prezydentowa Maria Mościcka, która wielokrotnie wizytowała Garczyn.
Grażyna Goszczyńska kurator wystawy


Z kolei Biuletyn IPN-u nr 5/2004 przynosi informacje o wojennych losach obozu w Garczynie:
Cytat:
Mało znany jest też fakt przywiezienia na Pomorze, w pierwszych miesiącach 1943 r., kilku grup dzieci zamojskich z akcji wysiedleńczej na Zamojszczyźnie, przeprowadzonej na przełomie 1942/1943 r. Donosiły o tym meldunki Delegatury Rządu RP na Kraj. W sprawozdaniu Sekcji Zachodniej Departamentu Informacji i Prasy podano:
„Dzieci z Gen[eralnej] Guberni przywiezione na Pomorze liczyły od 4–10 lat. Dzieci oddane ludności w Toruniu liczyły 4–5 lat. Dzieci przebywające w Garczynie [obóz pod Kościerzyną – B.C.] liczą 6–10 lat. W obozie garczyńskim przebywa jeszcze 300–400 dzieci.
W Bydgoszczy na dworcu działy się wstrząsające sceny, gdy dzieci z wagonów błagały ludność, by je wykupiono. Podobne licytacje odbywały się według niepotwierdzonych wiadomości w Gdyni, Chojnicach i Tczewie. W Garczynie na tym tle doszło do zajść, ponieważ z całych Kaszub zjeżdżali tam Polacy, by wykupić dzieci. W związku z tym aresztowano szereg osób. Niezmienionej postawy narodowej Polaków wpisanych na NLN [niemiecką listę narodowościową] dowodzi fakt, iż wraz z resztą ludności robili wszystko, by dzieci ratować od zagłady i zniemczenia przez ich wykupienie (26 III 1943).
[…] Opinią publiczną Pomorza wstrząsnęła w marcu wiadomość o licznych transportach dzieci z »Gen[eralnego] Gub[ernatorstwa]«. Na dworcach kolejowych Pomorza Niemcy oficjalnie sprzedawali dzieci zgłaszającej się ludności polskiej, pobierając 40 marek za dziecko. W Garczynie pod Kościerzyną umieszczono część dzieci w specjalnym obozie. Z Garczyna rozdzielono pewną grupę dzieci kolonistom niemieckim z Besarabii, którzy zaraz oddali je Polakom, pobierając za to opłaty. Niektóre dzieci pozbawione są całkowicie dokumentów”34. W kolejnym numerze pisma „Ziemie Zachodnie Rzeczypospolitej” zaznaczono, że są to dzieci z Zamojszczyzny.
Wyjaśnić trzeba, że obóz we wsi Garczyn położony nad jeziorem pod Kościerzyną, powstał jesienią 1939 r. na terenie przedwojennych obiektów obozu wypoczynkowo-szkoleniowego Przysposobienia Wojskowego i Związku Harcerstwa Polskiego. Założono go dla polskich jeńców wojennych. Przebywali on tam do przełomu 1939–1940 r. Następnie do 1942 r. mieścił się tam obóz przejściowy (Barackenlager). Przetrzymywano w nim młodzież pochodzącą głównie z Kaszub, którą usiłowano zgermanizować. Do Garczyna przywożono też wysiedlanych Polaków zarówno z Pomorza, jak i z Generalnego Gubernatorstwa. W 1944 r. powstał tam obóz szkoleniowy SS. W dotychczasowej literaturze przedmiotu wydarzenia te nie są szerzej znane, poza publikacjami omawiającymi dokumenty Delegatury Rządu i wydawnictwa Polski Podziemnej.
Bogdan Chrzanowski


źródło mapy

Kösternitz - 2009-05-21, 22:52

Na obozie w Garczynie w latach 30-tych XX wieku przebywały córki Marszałka Józefa
Piłdsudskiego, widoczne na załączonym zdjęciu.
Info - NaszeMiasto.pl:Kościerzyna.

Kösternitz - 2010-07-13, 20:30

Przystanek kolejowy.
feyg - 2010-07-29, 08:08

Komenda obozu:
greg30 - 2010-09-27, 21:35

Krzysztof napisał/a:
Jeśli to prawda, to gdzie odbywały się wcześniejsze obozy :?:
Mam kilka zdjęć z takiego obozy z 1926 r. Była na nim moja ciocia. Zdjęcia są z tyłu opisane "lipiec sierpień 1926", niestety nie ma nazwy miejsca, w którym obóz był. Sądząc po lesie sosnowym i dużym jeziorze, na drugim planie pierwszego zdjęcia, byłem przekonany, że to Garczyn - właśnie :-? Teraz mam wątpliwości.

Widzisz, mnie to na Garczyn nie wygląda...... patrząc w oddali na taflę jeziora... jest ona za wysoko w stosunku do placu na którym stoją "kursanty".....
Chyba, że wtedy jezioro było wyżej, chociaż to nieprawdopodobne. :hyhy:
Spędziłem tam kilka lat z rzędu i znam ten rejon jak własną kieszeń. ha_ha_ha


Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group